10 -2005
Αγαπητοί σύντροφοι, σήμερα είναι η Επέτειος της Μεγάλης
Σοσιαλιστικής Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917. Ήταν η
πρώτη νικηφόρος και η μακροβιότερη απ' όλες τις
"πρώιμες" σοσιαλιστικές επαναστάσεις. Δεν ήταν
ευθύγραμμη η πορεία της: Ο θρίαμβος της νίκης του κόσμου
της εργασίας, η αντιφατική πορεία της μεγαλουργίας των
πρώτων νεαρών βλαστών της πορείας της ανθρωπότητας προς
την αταξική κοινωνία, η συντριβή του φασισμού απ' τον
Κόκκινο Στρατό, το ρήγμα της αλυσίδας της
αποικιοκρατίας, τα μεγάλα επιτεύγματα, αλλά και οι
ανεπίλυτες αντιφάσεις, ο μαρασμός, τα εκφυλιστικά
φαινόμενα, η ήττα και η επικράτηση της αντεπανάστασης
και της κεφαλαιοκρατικής παλινόρθωσης.
Αυτή η πορεία δεν προσφέρεται για νοσταλγικά -
αγιογραφικά μνημόσυνα.
Δεν της αρμόζουν και οι οικτιρμοί, η χλεύη και η
υπεροπτική απόρριψη απ' όσους σπεύδουν να συνταχθούν με
τους εκάστοτε νικητές.
Με την πρώτη νικηφόρο πρώιμη σοσιαλιστική επανάσταση, το
όριο εκτατικής ανάπτυξης της παγκόσμιας κεφαλαιοκρατίας
συρρικνώνεται ουσιαστικά. Η αμιγής και αδιαμφισβήτητη
παγκόσμια κυριαρχία του πόλου των ισχυρών του κεφαλαίου
επί του εξαρτημένου κόσμου, διεμβολίζεται δυναμικά από
την εναλλακτική ιστορική προοπτική, που δεν είναι πλέον
αφηρημένη δυνατότητα, αλλά δρομολογείται η πορεία της ως
ενεργού πραγματικότητας. Εδώ δεν πρόκειται για μια
ποσοτική, εκτατική - γεωγραφική συρρίκνωση της κατά τα
λοιπά αμετάβλητης κεφαλαιοκρατίας. Είναι μια αλλαγή που
συνεπιφέρει ποιοτικές και ουσιαστικές επιπτώσεις και
στους δύο πόλους αυτής της νέας έκφρασης της αντίθεσης
κεφαλαίου- εργασίας, και στα δύο αλληλεπιδρώντα και
ανταγωνιστικά στρατόπεδα, αλλά και στον ενδιάμεσο
διαφιλονικούμενο χώρο. Είναι μια αλλαγή του πεδίου
εκτατικής ανάπτυξης της κεφαλαιοκρατίας, που οδηγεί
αναπόδραστα σε εντατικές αναδιαρθρώσεις του μηχανισμού
εκμετάλλευσης σε εθνική και διεθνή κλίμακα (βλ. π.χ. την
μετάβαση από την αποικιοκρατία στις νεοαποικιοκρατικές
μορφές οικονομικής εκμετάλλευσης, την μετάβαση στην
κρατικομονοπωλιακή ρύθμιση, το «κοινωνικό κράτος»,
κ.ο.κ.).
Η σύγχρονη θεωρία οφείλει να αναδείξει την ιστορική
δυναμική της αλληλεπίδρασης εκτατικής και εντατικής
ανάπτυξης κεφαλαιοκρατίας και πρώιμου σοσιαλισμού, σε
συνάρτηση με την κλιμάκωση και αποκλιμάκωση της πόλωσης
των δύο παγκόσμιων κοινωνικοοικονομικών συστημάτων υπό
το πρίσμα της συσχέτισης παγκόσμιας επανάστασης και
αντεπανάστασης.
Έχουμε λοιπόν αντικειμενικά να κάνουμε με δύο στάδια της
επαναστατικής διαδικασίας και της οικοδόμησης του
σοσιαλισμού σε παγκόσμια κλίμακα. Το πρώτο στάδιο
αποτελείται από κύματα των πρώιμων επαναστάσεων σε χώρες
με ασθενές ή μέσο επίπεδο ανάπτυξης (με όλους τους
κινδύνους ήττας, καπιταλιστικής παλινόρθωσης κ.λπ.). Η
ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου, οδηγεί στη μετάβαση στην
εποχή των ύστερων σοσιαλιστικών επαναστάσεων, με τις
οποίες θα εκλείψει και ο καπιταλισμός, οριστικά και
αμετάκλητα από την αρένα της ιστορίας.
Από τις νικηφόρες πρώιμες σοσιαλιστικές επαναστάσεις
προκύπτει ο πρώιμος σοσιαλισμός, που ανακύπτει και
αναπτύσσεται επί μιας υλικοτεχνικής βάσης η οποία δεν
είναι καθ' όλα αντίστοιχη του σοσιαλισμού (νικηφόρες
πρώιμες επαναστάσεις σε χώρες με χαμηλό επίπεδο
ανάπτυξης παραγωγικών δυνάμεων, ανισομερής ανάπτυξη των
μέσων παραγωγής, ανισομερής ανάπτυξη και χαμηλό επίπεδο
ολοκλήρωσης μεταξύ των σοσιαλιστικών χωρών, έντονη
παρουσία χειρωνακτικής εργασίας κ.ο.κ.) και ανακύπτει
στα πλαίσια συσχετισμών δυνάμεων υπεροχής του
κεφαλαιοκρατικού κόσμου (νικηφόρες πρώιμες σοσιαλιστικές
επαναστάσεις αρχικά σε μία και αργότερα σε μερικές
χώρες, κεφαλαιοκρατική περικύκλωση από υπέρτερης ισχύος
εχθρούς, επαπειλούμενοι πόλεμοι 'Β΄ Παγκόσμιος, «Ψυχρός
Πόλεμος», πληθώρα τοπικών «θερμών»- βεβιασμένη επίσπευση
της σοσιαλιστικής οικοδόμησης με «στρατιωτικοποίηση» και
γραφειοκρατικοποίηση της κοινωνίας, βεβιασμένη απόσπαση
και προάσπιση του μέγιστου «ζωτικού χώρου» για το
σοσιαλισμό, κ.ο.κ.).
Αντίστοιχα δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που θα
σηματοδοτήσουν την έναρξη της εποχής του ύστερου
σοσιαλισμού: α) η έναρξη της ανάπτυξης του σοσιαλισμού
επί υλικοτεχνικής βάσης η οποία είναι πλέον καθ' όλα
αντίστοιχη του σοσιαλισμού και β) οι δυνάμεις του
σοσιαλισμού αρχίζουν να υπερέχουν έναντι των δυνάμεων
του κόσμου του κεφαλαίου (αναλυτικότερα βλ. Βαζιούλιν: Η
Λογική της Ιστορίας).
Η συστηματική ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας για την
νομοτέλεια της αταξικής κοινωνίας δεν μπορεί να αναχθεί
σε επιλεκτικές επισημάνσεις του 19ου αιώνα, ούτε και να
περιοριστεί σε προγνωστικά στοιχεία που συνάγουν οι Κ.
Μαρξ και Φ. Ενγκελς (με εκπληκτική διορατικότητα) από τη
μελέτη των προϋποθέσεων του κομμουνισμού στα πλαίσια της
κεφαλαιοκρατίας. Όσο αντιφατική και ιδιότυπη και αν
είναι η εμπειρία σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ,
όσο τραγική και αν είναι η αντεπανάσταση που
επακολούθησε, η Οκτωβριανή Επανάσταση παραμένει
ανεκτίμητη πηγή για ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας
μέσα από τη συγκεκριμένη έρευνα. Από αυτή την άποψη, η
περίπτωση της ΕΣΣΔ είναι και θα παραμείνει "κλασική"
μέχρι να ανακύψουν ιστορικά βαθύτεροι και μεγαλύτερης
εμβέλειας επαναστατικοί μετασχηματισμοί.
Οι επαναστάτες αναστοχάζονται, αντλούν διδάγματα απ' τις
νίκες και απ' τις ήττες τους.
Γι' αυτό και η Οκτωβριανή Επανάσταση, αυτό το πρώτο μέγα
ρήγμα της ιστορίας, είναι και θα είναι παρακαταθήκη στο
οπλοστάσιο όσων αγωνίζονται για την απαλλαγή της
ανθρωπότητας από κάθε εκμετάλλευση και καταπίεση...
Οι στρατιές των επαναστάσεων του μέλλοντος θα
ξαναυψώσουν τις σημαίες της...
Δημήτρης Πατέλης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου