ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ''ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗ ΦΩΝΗ''
Στις 13 Σεπτεμβρίου, μια ανακοίνωση της συνδικαλιστικής ομοσπονδίας της Κούβας (CTC), που δημοσιεύθηκε στην Granma ανακοίνωσε μια σειρά από ριζικές αλλαγές στην οικονομία της χώρας. Τα μέτρα αυτά προήλθαν ωςαποτέλεσμα της σοβαρής οικονομικής κρίσης που επηρεάζει την Κούβα, η οποία έχει πληγεί σκληρά από την ύφεση του παγκόσμιου καπιταλισμού. Το γεγονός αυτό, τονίζει την εξάρτηση της Κούβας από την παγκόσμια αγορά αλλά και την αδυναμία της «οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μία χώρα».
Το πιο εντυπωσιακό από τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν με την ανακοίνωση της CTC ήταν η απώλεια 500.000 θέσεων εργασίας στο δημόσιο τομέα μέχρι το Μάρτιο του 2011, ως μέρος μιας διαδικασίας μείωσης συνολικά ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας. Περίπου το 85% των εργαζομένων της Κούβας, δηλαδή 5 εκατ. άνθρωποι, απασχολούνται στο δημόσιο τομέα, αυτό πρακτικά σημαίνει την απόλυση του 20% των εργαζομένων στον κρατικό τομέα, από τους οποίους, το 10% θα απολυθεί μέσα στους επόμενους 6 μήνες.
Η ανακοίνωση εξηγεί περαιτέρω, ότι οι εργαζόμενοι αυτοί θα πρέπει να κινηθούν προς το μη κρατικό τομέα, μέσω μιας αύξησης στις άδειες των αυτοαπασχολουμένων και των οικογενειακών επιχειρήσεων, ενώ ορισμένοι εργαζόμενοι θα αναλάβουν μικρές επιχειρησιακές μονάδες, στις οποίες δούλευαν και θα τις λειτουργούν μέσα από συνεταιρισμούς, ή θα μισθώσουν κρατικές εγκαταστάσεις και επιχειρήσεις που θα τις διαχειρίζονται οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, κλπ.
ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Στο παρελθόν, οι εργαζόμενοι που απολύονταν λάμβαναν τον πλήρη βασικό μισθό τους έως ότου μεταχθούν σε άλλη θέση εργασίας. Αλλά τώρα, αυτά τα επιδόματα ύψους100% του μισθού, θα περιοριστούν σε ένα χρονικό διάστημα ενός μηνός, μετά το οποίο οι εργαζόμενοι θα λάβουν ένα επιπλέον επίδομα ύψους 60% του βασικού μισθούτους, που θα παραταθεί για χρονικό διάστημα ανάλογα με τη διάρκεια της προηγούμενης απασχόλησής τους: όσοι έχουν εργαστεί μέχρι 19 χρόνια η παράταση θα είναι για ένα μήνα ή δύο μήνες για όσους έχουν εργαστεί μεταξύ 20 και 25 ετών, τρεις μήνες για όσους έχουν εργαστεί 26 έως 30 χρόνια, και για πέντε μήνες για όσους έχουν εργαστεί για πάνω από 30 χρόνια.
Επιπλέον, για εκείνους που θα παραμείνουν σε θέσεις εργασίας στον κρατικό τομέα, οι μισθοί θα συνδεθούν με την παραγωγικότητα, ένα μέτρο το οποίο είχε ήδη ανακοινωθεί από τον Ραούλ Κάστρο, αλλά το οποίο δεν είχαν εφαρμόσει όλες οι εταιρείες λόγω της βαθιάς οικονομικής κρίσης που περνά η κουβανική οικονομία.
Η ανακοίνωση επανέλαβε επίσης, τις απόψεις που έχουν διατυπωθεί και παλαιότερα από το Ραούλ Κάστρο, σύμφωνα με τις οποίες οι «μεγάλων διαστάσεων κοινωνικές δαπάνες» πρέπει να μειωθούν, και ότι οι «υπερβολικές επιδοτήσεις» και τα «αδικαιολόγητα φιλοδωρήματα» έπρεπε να καταργηθούν. Αυτό φαίνεται, να προετοιμάζει την πλήρη αναμόρφωση του κρατικού συστήματος πρόνοιας, που μετακινείται από την πρόνοια για όλο το λαό σε δοκιμασμένες παροχές. Αυτό, θα σημάνει πιθανώς την κατάργηση της διανομής προιόντων με δελτίο, κάτι που μέχρι τώρα έδινε σε όλους τους Κουβανούς, πρόσβαση σε μια βασική ποσότητα βαριά επιδοτούμενων αγαθών, κυρίως τροφίμων. Η επέκταση των αδειών των αυτοαπασχολούμενων, στην πραγματικότητα θα σημάνει την νομιμοποίηση μιας ντε φάκτο κατάστασης στην οποία πολλοί Κουβανοί έχουν αναγκαστεί να καταφύγουν για να τα βγάλουν πέρα: με το να συμμετέχουν, δηλαδή, στη μαύρη αγορά.
Επιπλέον, για εκείνους που θα παραμείνουν σε θέσεις εργασίας στον κρατικό τομέα, οι μισθοί θα συνδεθούν με την παραγωγικότητα, ένα μέτρο το οποίο είχε ήδη ανακοινωθεί από τον Ραούλ Κάστρο, αλλά το οποίο δεν είχαν εφαρμόσει όλες οι εταιρείες λόγω της βαθιάς οικονομικής κρίσης που περνά η κουβανική οικονομία.
Η ανακοίνωση επανέλαβε επίσης, τις απόψεις που έχουν διατυπωθεί και παλαιότερα από το Ραούλ Κάστρο, σύμφωνα με τις οποίες οι «μεγάλων διαστάσεων κοινωνικές δαπάνες» πρέπει να μειωθούν, και ότι οι «υπερβολικές επιδοτήσεις» και τα «αδικαιολόγητα φιλοδωρήματα» έπρεπε να καταργηθούν. Αυτό φαίνεται, να προετοιμάζει την πλήρη αναμόρφωση του κρατικού συστήματος πρόνοιας, που μετακινείται από την πρόνοια για όλο το λαό σε δοκιμασμένες παροχές. Αυτό, θα σημάνει πιθανώς την κατάργηση της διανομής προιόντων με δελτίο, κάτι που μέχρι τώρα έδινε σε όλους τους Κουβανούς, πρόσβαση σε μια βασική ποσότητα βαριά επιδοτούμενων αγαθών, κυρίως τροφίμων. Η επέκταση των αδειών των αυτοαπασχολούμενων, στην πραγματικότητα θα σημάνει την νομιμοποίηση μιας ντε φάκτο κατάστασης στην οποία πολλοί Κουβανοί έχουν αναγκαστεί να καταφύγουν για να τα βγάλουν πέρα: με το να συμμετέχουν, δηλαδή, στη μαύρη αγορά.
ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Για πρώτη φορά, οι μικρές ιδιωτικές επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να προσλάβουν μισθωτούς, και θα χρειαστεί να καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές για τους εργαζομένους που απασχολούν. Αυτοί που θα επωφεληθούν από τη διεύρυνση των εν λόγω αδειών για την αυτοαπασχόληση είναι οι οικογενειακές επιχειρήσεις, που θα ενταχθούν σε ένα νέο φορολογικό σύστημα, που θα περιλαμβάνει το 25% των ασφαλιστικών εισφορών και φόρους επί των κερδών που θα κυμαίνονται από 40% (για τα εστιατόρια) σε 20% για τα ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Το κράτος ελπίζει να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα από τους αυτοαπασχολούμενους και τις μικρές επιχειρήσεις κατά 400%. Υπάρχουν ήδη στην Κούβα 170.000 propistas cuenta αυτοαπασχολούμενοι που εργάζονται νόμιμα και είναι πιθανό να υπάρχει ένας αντίστοιχος αριθμός στη μαύρη αγορά. Αυτό είναι μικρότερο από το μέγιστο επίπεδο των 210.000 αυτοαπασχολούμενων κατά τη διάρκεια του ανοίγματος της οικονομίας στις αρχές του 1990.
Οι ονομαστικοί μισθοί στην Κούβα είναι σχετικά χαμηλοί, αλλά οι Κουβανοί λαμβάνουν μεγάλες επιδοτήσεις ή δωρεάν στέγαση, μεταφορές, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και τρόφιμα μέσω του δελτίου. Το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι ο κοινωνικός μισθός δεν επιτρέπει πλέον στους Κουβανούς να ζήσουν και αναγκάζονται να κάνουν ένα μεγάλο ποσοστό των βασικών αγορών τους, σε μετατρέψιμο πέσο (CUC) τα οποία ανταλλάσσονται σε 1 για κάθε 24 πέσος Κούβας, το νόμισμα δηλαδή στο οποίο λαμβάνουν τους μισθούς τους.
Τα καταστήματα που δέχονται CUC διοικούνται από το κράτος και λειτουργούν στη βάση υψηλών περιθωρίων κέρδους ως ένας τρόπος για να ανακτήσει το κράτος σκληρό νόμισμα, το οποίο οι Κουβανοί αποκτούν μέσω των εμβασμάτων από το εξωτερικό και νόμιμων, ημι-νόμιμων και παράνομων συναλλαγών τους με τους τουρίστες.
Άλλα μέτρα που εξαγγέλθηκαν πρόσφατα, περιλαμβάνουν την επέκταση της διάρκειας των μισθώσεων γης σε ξένους επενδυτές από 50 που ήταν μέχρι τώρα σε 99 έτη. Το μέτρο αυτό υποστηρίζεται ότι παρέχει «βελτιωμένη ασφάλεια και εγγυήσεις στους ξένους επενδυτές» ιδιαίτερα στην τουριστική βιομηχανία. Κυκλοφορούν ήδη φήμες ότι καναδικές εταιρείες σκέφτονται να χτίσουν πολυτελή θέρετρα στο νησί.
Το κράτος ελπίζει να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα από τους αυτοαπασχολούμενους και τις μικρές επιχειρήσεις κατά 400%. Υπάρχουν ήδη στην Κούβα 170.000 propistas cuenta αυτοαπασχολούμενοι που εργάζονται νόμιμα και είναι πιθανό να υπάρχει ένας αντίστοιχος αριθμός στη μαύρη αγορά. Αυτό είναι μικρότερο από το μέγιστο επίπεδο των 210.000 αυτοαπασχολούμενων κατά τη διάρκεια του ανοίγματος της οικονομίας στις αρχές του 1990.
Οι ονομαστικοί μισθοί στην Κούβα είναι σχετικά χαμηλοί, αλλά οι Κουβανοί λαμβάνουν μεγάλες επιδοτήσεις ή δωρεάν στέγαση, μεταφορές, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και τρόφιμα μέσω του δελτίου. Το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι ο κοινωνικός μισθός δεν επιτρέπει πλέον στους Κουβανούς να ζήσουν και αναγκάζονται να κάνουν ένα μεγάλο ποσοστό των βασικών αγορών τους, σε μετατρέψιμο πέσο (CUC) τα οποία ανταλλάσσονται σε 1 για κάθε 24 πέσος Κούβας, το νόμισμα δηλαδή στο οποίο λαμβάνουν τους μισθούς τους.
Τα καταστήματα που δέχονται CUC διοικούνται από το κράτος και λειτουργούν στη βάση υψηλών περιθωρίων κέρδους ως ένας τρόπος για να ανακτήσει το κράτος σκληρό νόμισμα, το οποίο οι Κουβανοί αποκτούν μέσω των εμβασμάτων από το εξωτερικό και νόμιμων, ημι-νόμιμων και παράνομων συναλλαγών τους με τους τουρίστες.
Άλλα μέτρα που εξαγγέλθηκαν πρόσφατα, περιλαμβάνουν την επέκταση της διάρκειας των μισθώσεων γης σε ξένους επενδυτές από 50 που ήταν μέχρι τώρα σε 99 έτη. Το μέτρο αυτό υποστηρίζεται ότι παρέχει «βελτιωμένη ασφάλεια και εγγυήσεις στους ξένους επενδυτές» ιδιαίτερα στην τουριστική βιομηχανία. Κυκλοφορούν ήδη φήμες ότι καναδικές εταιρείες σκέφτονται να χτίσουν πολυτελή θέρετρα στο νησί.
Η ΚΟΥΒΑ ΣΤΟ ΕΛΕΟΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ
Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν, και τα υπόλοιπα που έχουν ήδη εξαγγελθεί ή που βρίσκονται σε εξέλιξη, απειλούν να αυξήσουν την ανισότητα, τη συσσώρευση του ιδιωτικού κεφαλαίου, γεγονός που υπονομεύει σοβαρά τη σχεδιασμένη οικονομία και αρχίζει μια πολύ ισχυρή διαδικασία προς την παλινόρθωση του καπιταλισμού. Όλα αυτά τα μέτρα είναι αποτέλεσμα της σοβαρής οικονομικής κρίσης που η Κούβα αντιμετωπίζει κατά τα τελευταία δύο χρόνια.
Όπως εξηγήσαμε, σε προηγούμενο άρθρο, η κουβανική οικονομία είναι εξαιρετικά εξαρτημένη από την παγκόσμια αγορά και ως εκ τούτου, υποφέρει έντονα από τις παλινδρομήσεις της καπιταλιστικής οικονομίας. Πρώτον, η τιμή του πετρελαίου και των τροφίμων αυξήθηκαν μαζικά κατά την περίοδο 2007-08.Επίσης, η Κούβα εισάγει περίπου το 80% του συνόλου των τροφίμων που καταναλώνει,συνολικού ύψους 1.500 εκατ. δολάρια, κυρίως από τις ΗΠΑ. Στη συνέχεια, η τιμή του νικελίου κατέρρευσε από τη μέγιστη τιμή των 24 δολαρίων ανά λίβρα σε 7 δολάρια ανά λίβρα στις αρχές του 2010. Ως αποτέλεσμα αυτών των παραγόντων, το εμπορικό ισοζύγιο υποχώρησε κατά 38% μόνο για το 2008.
Η παγκόσμια ύφεση επηρέασε επίσης αρνητικά τη σημαντική τουριστική βιομηχανίακαι τα εμβάσματα των Κουβανών από το εξωτερικό που ανέρχονται σε 1.100 εκατ. δολάρια. Σε όλους αυτούς τους αρνητικούς παράγοντες, πρέπει να συμπεριληφθεί η καταστροφή που προκλήθηκε από τρεις τυφώνες το 2008, που προκάλεσαν απώλειες ύψους περίπου 10.000 εκατ. δολαρίων.
Η Κούβα εξαρτάται πλέον σε μεγάλο βαθμό από την εξαγωγή επαγγελματικών υπηρεσιών (κυρίως γιατρών στη Βενεζουέλα) για να έχει εισόδημα σε σκληρό νόμισμα, το οποίο στη συνέχεια το χρησιμοποιεί για να αγοράσει αγαθά στην παγκόσμια αγορά. Αυτή η εξαγωγή ιατρικών υπ ηρεσιών ανέρχεται σε 6.000 εκατ. ευρώ το χρόνο, τρεις φορές δηλαδή τα κέρδη από τον τουρισμό.
Ο συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων, οδήγησαν σε εμπορικό έλλειμμα ρεκόρ ύψους 11.700 εκατ. δολαρίων το 2008 (αύξηση 70% σε σχέση με το 2007)και ένα τρέχον έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών άνω των 1.500 εκατ. δολαρίων κατά το ίδιο έτος (σε σύγκριση με το πλεόνασμα 500 εκατομμυρίων δολαρίων το 2007). Η Κούβα δεν είναι μέλος διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών και στα πλαίσια της παγκόσμιας πιστωτικής κρίσης και του αποκλεισμού από τις ΗΠΑ δεν μπόρεσε να αποκτήσει όλα τα πρόσθετα κονδύλια πιστώσεων. Αυτό οδήγησε την Κούβα να παραλείψει τις πληρωμές στους ξένους πιστωτές της έως τα μέσα του 2008 (το εξωτερικό χρέος της Κούβας ήταν 17.820 εκατ. δολάρια το 2007, ή περίπου το 45% του ΑΕΠ).
Αφού αυξήθηκε σταθερά το 2003-07, φθάνοντας στο υψηλότερο σημείο με 11,2% και 12,1% το 2005 και το 2006, ο ρυθμός ανάπτυξης απότομα υποχώρησε σε 4,1% το 2008 και 1,4% το 2009. Το 2008, το κράτος είχε το μεγαλύτερο δημοσιονομικό έλλειμμα της δεκαετίας, που έφτανε στο το 6,7% του ΑΕΠ, και αναγκάστηκε να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα προσαρμογής, που συμπεριλάμβανε μεταξύ άλλων μαζική μείωση των εισαγωγών (συμπεριλαμβανομένων και των τροφίμων).
Όλα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν μια εικόνα της κουβανικής οικονομίας, η οποία έχει πολύ αδύναμη παραγωγική βάση και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την παγκόσμια αγορά. Για να συνοψίσουμε, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Κούβα εξάγει πρώτες ύλες (νικέλιο), γεωργικά προϊόντα (ζάχαρη), αλλά κυρίως επαγγελματικές υπηρεσίες (γιατροί), και έχει κέρδη από τον τουρισμό και τα εμβάσματα. Με το σκληρό νόμισμα που κερδίζει, θα πρέπει να εισάγει σχεδόν τα πάντα, από τρόφιμα ως βιομηχανικά προϊόντα, για να μην μιλήσουμε για τα κεφαλαιουχικά αγαθά.
Αυτό δείχνει πρακτικά, όχι μόνο θεωρητικά, αλλά με τη σκληρή γλώσσα των οικονομικών δεδομένων, την αδυναμία της οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μια χώρα. Αυτό δεν κατέστη δυνατό στη Σοβιετική Ένωση, η οποία, ήταν μια χώρα που εξαπλωνόταν σε μια ολόκληρη ήπειρο και είχε τεράστιους φυσικούς πόρους. Πόσο μάλλον σε ένα μικρό νησί, 90 μίλια από την πιο ισχυρή ιμπεριαλιστική δύναμη στη γη.
Όπως εξηγήσαμε, σε προηγούμενο άρθρο, η κουβανική οικονομία είναι εξαιρετικά εξαρτημένη από την παγκόσμια αγορά και ως εκ τούτου, υποφέρει έντονα από τις παλινδρομήσεις της καπιταλιστικής οικονομίας. Πρώτον, η τιμή του πετρελαίου και των τροφίμων αυξήθηκαν μαζικά κατά την περίοδο 2007-08.Επίσης, η Κούβα εισάγει περίπου το 80% του συνόλου των τροφίμων που καταναλώνει,συνολικού ύψους 1.500 εκατ. δολάρια, κυρίως από τις ΗΠΑ. Στη συνέχεια, η τιμή του νικελίου κατέρρευσε από τη μέγιστη τιμή των 24 δολαρίων ανά λίβρα σε 7 δολάρια ανά λίβρα στις αρχές του 2010. Ως αποτέλεσμα αυτών των παραγόντων, το εμπορικό ισοζύγιο υποχώρησε κατά 38% μόνο για το 2008.
Η παγκόσμια ύφεση επηρέασε επίσης αρνητικά τη σημαντική τουριστική βιομηχανίακαι τα εμβάσματα των Κουβανών από το εξωτερικό που ανέρχονται σε 1.100 εκατ. δολάρια. Σε όλους αυτούς τους αρνητικούς παράγοντες, πρέπει να συμπεριληφθεί η καταστροφή που προκλήθηκε από τρεις τυφώνες το 2008, που προκάλεσαν απώλειες ύψους περίπου 10.000 εκατ. δολαρίων.
Η Κούβα εξαρτάται πλέον σε μεγάλο βαθμό από την εξαγωγή επαγγελματικών υπηρεσιών (κυρίως γιατρών στη Βενεζουέλα) για να έχει εισόδημα σε σκληρό νόμισμα, το οποίο στη συνέχεια το χρησιμοποιεί για να αγοράσει αγαθά στην παγκόσμια αγορά. Αυτή η εξαγωγή ιατρικών υπ ηρεσιών ανέρχεται σε 6.000 εκατ. ευρώ το χρόνο, τρεις φορές δηλαδή τα κέρδη από τον τουρισμό.
Ο συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων, οδήγησαν σε εμπορικό έλλειμμα ρεκόρ ύψους 11.700 εκατ. δολαρίων το 2008 (αύξηση 70% σε σχέση με το 2007)και ένα τρέχον έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών άνω των 1.500 εκατ. δολαρίων κατά το ίδιο έτος (σε σύγκριση με το πλεόνασμα 500 εκατομμυρίων δολαρίων το 2007). Η Κούβα δεν είναι μέλος διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών και στα πλαίσια της παγκόσμιας πιστωτικής κρίσης και του αποκλεισμού από τις ΗΠΑ δεν μπόρεσε να αποκτήσει όλα τα πρόσθετα κονδύλια πιστώσεων. Αυτό οδήγησε την Κούβα να παραλείψει τις πληρωμές στους ξένους πιστωτές της έως τα μέσα του 2008 (το εξωτερικό χρέος της Κούβας ήταν 17.820 εκατ. δολάρια το 2007, ή περίπου το 45% του ΑΕΠ).
Αφού αυξήθηκε σταθερά το 2003-07, φθάνοντας στο υψηλότερο σημείο με 11,2% και 12,1% το 2005 και το 2006, ο ρυθμός ανάπτυξης απότομα υποχώρησε σε 4,1% το 2008 και 1,4% το 2009. Το 2008, το κράτος είχε το μεγαλύτερο δημοσιονομικό έλλειμμα της δεκαετίας, που έφτανε στο το 6,7% του ΑΕΠ, και αναγκάστηκε να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα προσαρμογής, που συμπεριλάμβανε μεταξύ άλλων μαζική μείωση των εισαγωγών (συμπεριλαμβανομένων και των τροφίμων).
Όλα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν μια εικόνα της κουβανικής οικονομίας, η οποία έχει πολύ αδύναμη παραγωγική βάση και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την παγκόσμια αγορά. Για να συνοψίσουμε, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Κούβα εξάγει πρώτες ύλες (νικέλιο), γεωργικά προϊόντα (ζάχαρη), αλλά κυρίως επαγγελματικές υπηρεσίες (γιατροί), και έχει κέρδη από τον τουρισμό και τα εμβάσματα. Με το σκληρό νόμισμα που κερδίζει, θα πρέπει να εισάγει σχεδόν τα πάντα, από τρόφιμα ως βιομηχανικά προϊόντα, για να μην μιλήσουμε για τα κεφαλαιουχικά αγαθά.
Αυτό δείχνει πρακτικά, όχι μόνο θεωρητικά, αλλά με τη σκληρή γλώσσα των οικονομικών δεδομένων, την αδυναμία της οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μια χώρα. Αυτό δεν κατέστη δυνατό στη Σοβιετική Ένωση, η οποία, ήταν μια χώρα που εξαπλωνόταν σε μια ολόκληρη ήπειρο και είχε τεράστιους φυσικούς πόρους. Πόσο μάλλον σε ένα μικρό νησί, 90 μίλια από την πιο ισχυρή ιμπεριαλιστική δύναμη στη γη.
ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΙΣΜΟΥ
Αυτό που είναι πραγματικά εκπληκτικό, είναι το γεγονός ότι η κουβανική επανάσταση κατάφερε να αντισταθεί, μετά την κατάρρευση του Σταλινισμού στη Σοβιετική Ένωση, από την οποία εξαρτιόταν πλήρως από οικονομική άποψη. Αυτό, αποτελεί μαρτυρία για τις βαθιές ρίζες που εξακολουθεί να έχει η κουβανική επανάσταση εντός του πληθυσμού της. Η λεγόμενη Ειδική Περίοδος έδειξε την αποφασιστικότητα ενός ολόκληρου λαού να μην επιτρέψει στον εαυτό του να υποδουλωθούν εκ νέο υ.
Λοιπόν, ποια στάση θα πρέπει να κρατούμε απέναντι σε αυτές τις προτάσεις; Είναι αλήθεια ότι, αυτό καθαυτό, το άνοιγμα μικρών επιχειρήσεων δεν είναι ένα αρνητικό μέτρο. Μια σχεδιασμένη οικονομία δεν έχει ανάγκη να κρατικοποιήσει τα πάντα, μέχρι και το τελευταία κουρείο. Αυτό ήταν πάντα μια σταλινική καρικατούρα. Στην Κούβα, η εθνικοποίηση όλων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων έλαβε χώρα στο πλαίσιο της «Επαναστατικής Επίθεσης» το 1968, όταν 58.000 μικρές επιχειρήσεις, κυρίως στις πόλεις, απαλλοτριώθηκαν. ,Καταστήματα παγωτών, κουρεία, καταστήματα επιδιόρθωσης υποδημάτων, κλπ, όλα εθνικοποιήθηκαν.
Αυτό ήταν ένα εντελώς περιττό βήμα, το οποίο είχε ως μόνο αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ακόμη στρώματος γραφειοκρατίας για να επιβλέπει και να δια χειρίζεται αυτές τις πραγματικά μικρές παραγωγικές μονάδες. Στη μετάβαση προς το σοσιαλισμό, είναι αναπόφευκτο ότι καπιταλιστικά στοιχεία, θα συνεχίσουν να υπάρχουν παράλληλα με τα στοιχεία μιας σοσιαλιστικής σχεδιασμένης οικονομίας. Αυτό περιλαμβάνει και ορισμένες μικρές επιχειρήσεις, καταστήματα και μικρές εκτάσεις αγροτοτεμαχίων, κλπ.
Από μόνα τους, αυτά δεν πρέπει να δημιουργούν απειλή για τον σοσιαλισμό, εφ 'όσον τα βασικά σημεία της οικονομίας παραμένουν στα χέρια του κράτους, και το κράτους και η βιομηχανία είναι στα χέρια της εργατικής τάξης. Με την προϋπόθεση αυτή, και μόνο υπό αυτή την προϋπόθεση, ένας μικρός ιδιωτικός τομέας θα μπορούσε και θα έπρεπε να επιτρέπεται, εφ 'όσον το κράτος διατηρεί τον αυστηρό έλεγχο των βασικών τομέων της οικονομίας.
Στη δεκαετία του 1920, η ρωσική επανάσταση αναγκάστηκε να κάνει παραχωρήσεις στο ιδιωτικό κεφάλαιο (κυρίως στη γεωργία) και να παράσχει προνόμια στα ξένα κεφάλαια, μέσω της Νέας Οικονομικής Πολιτικής (ΝΕΠ). Ο Λένιν ήταν ακόμη διατεθειμένος να εκμισθώσει τμήματα της Σιβηρίας σε ξένους καπιταλιστές. Λόγω της ακραίας φτώχειας του νέου σοβιετικού κράτους, οι μπολσεβίκοι δεν είχαν κανένα μέσο για την ανάπτυξη του κολοσσιαίου ορυκτού δυναμικού της τεράστιας αυτής περιοχής.
Με αντάλλαγμα τις επενδύσεις και την ξένη τεχνολογία, που και τα δύο έλειπαν από την Επανάσταση, ο Λένιν ήταν διατεθειμένος να επιτρέψει στους ξένους επιχειρηματίες να ανοίξουν εργοστάσια και ορυχεία στο σοβιετικό έδαφος, να απασχολούν εργαζόμενους και να έχουν κέρδη, με την προϋπόθεση ότι τηρούν τη σοβιετική εργατική νομοθεσία, και πληρώνουν τους φόρους. Αλλά απαραίτητη προϋπόθεση για τις εν λόγω παραχωρήσεις ήταν ότι η εργατική τάξη, υπό την ηγεσία του κόμματος των Μπολσεβίκων, θα διατηρούσε τον έλεγχο του κράτους. Στην πραγματικότητα, αυτές οι προσφορές απορρίφθηκαν, διότι οι ιμπεριαλιστές ήταν αποφασισμένοι να ανατρέψουν το σοβιετικό κράτος, και όχι να συναλλαγούν με αυτό.
Ωστόσο, οι ιστορικές αναλογίες έχουν σαφή όρια και μπορεί να είναι παραπλανητικές. Η αλήθεια είναι πάντα συγκεκριμένη. Δεν πρόκειται για επανάληψη μιας γενικής αλήθειας για τη μεταβατική οικονομία, αλλά την ανάλυση των συγκεκριμένων στοιχείων και τάσεων. Οφείλουμε να θέσουμε στους εαυτούς μας το βασικό ερώτημα: στο δεδομένο ιστορικό πλαίσιο, ποια θα είναι τα συγκεκριμένα αποτελέσματα των πολιτικών αυτών (είναι παράλειψη) για την Κούβα;
Το πρώτο πρόβλημα είναι, ότι η Κούβα έχει μια εξαιρετικά αδύναμη οικονομική βάση.Το δεύτερο, είναι ότι βρίσκεται μόνο μερικά χιλιόμετρα από την πιο ισχυρή καπιταλιστική οικονομία στον κόσμο. Το τρίτο είναι ότι, ως αποτέλεσμα των ετών γραφειοκρατικής κακοδιαχείρισης, οι κρατικές επιχειρήσεις βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση. Τελευταίο, αλλά σημαντικό, είναι ότι οι εργαζόμενοι δεν έχουν αίσθηση ότι ελέγχουν τις βιομηχανίες στις οποίες εργάζονται, και ως εκ τούτου δεν ενδιαφέρονται για ζητήματα όπως είναι η παραγωγικότητα, η αποτελεσματικότητα και ούτω καθεξής. Υπάρχει ένα γενικό αίσθημα δυσφορίας και δυσαρέσκειας που μπορεί να οδηγήσει σε μια αλλαγή διάθεσης, η οποία μπορεί να αποτελέσει το σοβαρότερο κίνδυνο όλων για το μέλλον της Επανάστασης.
Όλοι συμφωνούν ότι η παρούσα κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί, ότι «κάτι πρέπει να αλλάξει» και «κάτι πρέπει να γίνει». Το θέμα όμως είναι: τι πρέπει να γίνει;
Λοιπόν, ποια στάση θα πρέπει να κρατούμε απέναντι σε αυτές τις προτάσεις; Είναι αλήθεια ότι, αυτό καθαυτό, το άνοιγμα μικρών επιχειρήσεων δεν είναι ένα αρνητικό μέτρο. Μια σχεδιασμένη οικονομία δεν έχει ανάγκη να κρατικοποιήσει τα πάντα, μέχρι και το τελευταία κουρείο. Αυτό ήταν πάντα μια σταλινική καρικατούρα. Στην Κούβα, η εθνικοποίηση όλων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων έλαβε χώρα στο πλαίσιο της «Επαναστατικής Επίθεσης» το 1968, όταν 58.000 μικρές επιχειρήσεις, κυρίως στις πόλεις, απαλλοτριώθηκαν. ,Καταστήματα παγωτών, κουρεία, καταστήματα επιδιόρθωσης υποδημάτων, κλπ, όλα εθνικοποιήθηκαν.
Αυτό ήταν ένα εντελώς περιττό βήμα, το οποίο είχε ως μόνο αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ακόμη στρώματος γραφειοκρατίας για να επιβλέπει και να δια χειρίζεται αυτές τις πραγματικά μικρές παραγωγικές μονάδες. Στη μετάβαση προς το σοσιαλισμό, είναι αναπόφευκτο ότι καπιταλιστικά στοιχεία, θα συνεχίσουν να υπάρχουν παράλληλα με τα στοιχεία μιας σοσιαλιστικής σχεδιασμένης οικονομίας. Αυτό περιλαμβάνει και ορισμένες μικρές επιχειρήσεις, καταστήματα και μικρές εκτάσεις αγροτοτεμαχίων, κλπ.
Από μόνα τους, αυτά δεν πρέπει να δημιουργούν απειλή για τον σοσιαλισμό, εφ 'όσον τα βασικά σημεία της οικονομίας παραμένουν στα χέρια του κράτους, και το κράτους και η βιομηχανία είναι στα χέρια της εργατικής τάξης. Με την προϋπόθεση αυτή, και μόνο υπό αυτή την προϋπόθεση, ένας μικρός ιδιωτικός τομέας θα μπορούσε και θα έπρεπε να επιτρέπεται, εφ 'όσον το κράτος διατηρεί τον αυστηρό έλεγχο των βασικών τομέων της οικονομίας.
Στη δεκαετία του 1920, η ρωσική επανάσταση αναγκάστηκε να κάνει παραχωρήσεις στο ιδιωτικό κεφάλαιο (κυρίως στη γεωργία) και να παράσχει προνόμια στα ξένα κεφάλαια, μέσω της Νέας Οικονομικής Πολιτικής (ΝΕΠ). Ο Λένιν ήταν ακόμη διατεθειμένος να εκμισθώσει τμήματα της Σιβηρίας σε ξένους καπιταλιστές. Λόγω της ακραίας φτώχειας του νέου σοβιετικού κράτους, οι μπολσεβίκοι δεν είχαν κανένα μέσο για την ανάπτυξη του κολοσσιαίου ορυκτού δυναμικού της τεράστιας αυτής περιοχής.
Με αντάλλαγμα τις επενδύσεις και την ξένη τεχνολογία, που και τα δύο έλειπαν από την Επανάσταση, ο Λένιν ήταν διατεθειμένος να επιτρέψει στους ξένους επιχειρηματίες να ανοίξουν εργοστάσια και ορυχεία στο σοβιετικό έδαφος, να απασχολούν εργαζόμενους και να έχουν κέρδη, με την προϋπόθεση ότι τηρούν τη σοβιετική εργατική νομοθεσία, και πληρώνουν τους φόρους. Αλλά απαραίτητη προϋπόθεση για τις εν λόγω παραχωρήσεις ήταν ότι η εργατική τάξη, υπό την ηγεσία του κόμματος των Μπολσεβίκων, θα διατηρούσε τον έλεγχο του κράτους. Στην πραγματικότητα, αυτές οι προσφορές απορρίφθηκαν, διότι οι ιμπεριαλιστές ήταν αποφασισμένοι να ανατρέψουν το σοβιετικό κράτος, και όχι να συναλλαγούν με αυτό.
Ωστόσο, οι ιστορικές αναλογίες έχουν σαφή όρια και μπορεί να είναι παραπλανητικές. Η αλήθεια είναι πάντα συγκεκριμένη. Δεν πρόκειται για επανάληψη μιας γενικής αλήθειας για τη μεταβατική οικονομία, αλλά την ανάλυση των συγκεκριμένων στοιχείων και τάσεων. Οφείλουμε να θέσουμε στους εαυτούς μας το βασικό ερώτημα: στο δεδομένο ιστορικό πλαίσιο, ποια θα είναι τα συγκεκριμένα αποτελέσματα των πολιτικών αυτών (είναι παράλειψη) για την Κούβα;
Το πρώτο πρόβλημα είναι, ότι η Κούβα έχει μια εξαιρετικά αδύναμη οικονομική βάση.Το δεύτερο, είναι ότι βρίσκεται μόνο μερικά χιλιόμετρα από την πιο ισχυρή καπιταλιστική οικονομία στον κόσμο. Το τρίτο είναι ότι, ως αποτέλεσμα των ετών γραφειοκρατικής κακοδιαχείρισης, οι κρατικές επιχειρήσεις βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση. Τελευταίο, αλλά σημαντικό, είναι ότι οι εργαζόμενοι δεν έχουν αίσθηση ότι ελέγχουν τις βιομηχανίες στις οποίες εργάζονται, και ως εκ τούτου δεν ενδιαφέρονται για ζητήματα όπως είναι η παραγωγικότητα, η αποτελεσματικότητα και ούτω καθεξής. Υπάρχει ένα γενικό αίσθημα δυσφορίας και δυσαρέσκειας που μπορεί να οδηγήσει σε μια αλλαγή διάθεσης, η οποία μπορεί να αποτελέσει το σοβαρότερο κίνδυνο όλων για το μέλλον της Επανάστασης.
Όλοι συμφωνούν ότι η παρούσα κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί, ότι «κάτι πρέπει να αλλάξει» και «κάτι πρέπει να γίνει». Το θέμα όμως είναι: τι πρέπει να γίνει;
ΘΑ ΔΟΥΛΕΨΟΥΝ ΑΥΤΑ ΤΑ ΜΕΤΡΑ;
Η αντίληψη ότι τα προβλήματα της κουβανικής οικονομίας μπορούν να λυθούν με την προώθηση του ιδιωτικού τομέα είναι ένα πολύ σοβαρό λάθος, και ένα που μπορεί να δημιουργήσει σοβαρούς κινδύνους για το μέλλον της Επανάστασης. Αυτό αποδεικνύεται από την εμπειρία. Υπάρχουν ήδη κάποιες περιπτώσεις δοκιμαστικής ιδιωτικοποίησης μικρών επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ενοικίασης σε ιδιώτες, κουρεία και μια επιχείρηση ταξί.
Τα αποτελέσματα ήταν άνισα. Μερικοί κουρείς διαπίστωσαν ότι δεν μπορούν να βγάλουν αρκετά κέρδη για να αντέξουν οικονομικά τη μίσθωση και τους φόρους που πρέπει να καταβάλουν στο κράτος, ενώ άλλοι ακμάζουν. Οδηγοί ταξί σε μια επιχείρηση που αναγκάζονται τώρα να μισθώνουν τα οχήματά τους από την εταιρεία ταξί, παραπονούνται ότι πρέπει να εργαστούν εξαιρετικά πολλές ώρες ακριβώς για να καλύψουν το αντίτιμο για τη μίσθωση των ταξί.
Δεν είναι σαφές, πώς αυτές οι επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να πάρουν πιστώσεις ή το πόσο πραγματικά θα είναι σε θέση να πάρουν πρώτες ύλες κλπ. Η εμπειρία των αγροτικών συνεταιρισμών και των μικτών παραγωγών γεωργικών προϊόντων δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχής, δεδομένου ότι είχαν να αντιμετωπίσουν ένα εξαιρετικά γραφειοκρατικό κρατικό σύστημα για την αγορά των παραγόμενων προϊόντων τους, με καθυστερήσεις στις πληρωμές τους, προβλήματα όσον αφορά την πρόσβαση σε λιπάσματα και σπόρους, κλπ.
Επίσημο έγγραφο αναφέρει, ότι πολλές από αυτές τις νεοσύστατες επιχειρήσεις καταρρέουν μέσα σε ένα χρόνο. Αυτό δεν επιτρέπει πολλά περιθώρια για αισιοδοξία! Σε αντίθεση με τις μεταρρυθμίσεις στη δεκαετία του 1990 αυτή τη φορά οι ιδιωτικές επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να απασχολούν μισθωτή εργασία. Αυτό θα δημιουργήσει ένα αρκετά μεγάλο νόμιμο στρώμα μικρών καπιταλιστών: μιλάμε για 250.000 νέες άδειες επιπλέον στις 170.000 ήδη υπάρχουσες. Είναι αναπόφευκτο ότι το στρώμα αυτό θα αναπτύξει τα δικά του συμφέροντα και προοπτικές.
Ένα χάσμα θα ανοίξει μεταξύ του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Σε μια κατάσταση, όπου το κράτος δεν είναι σε θέση να παράγει καλής ποιότητας βιομηχανικά προϊόντα, ο ιδιωτικός τομέας θα τείνει να αυξηθεί σε βάρος του κρατικού. Με άλλα λόγια, τα καπιταλιστικά στοιχεία θα αυξηθούν και τα σοσιαλιστικά θα υποχωρήσουν. Η ιδέα ότι το κράτος μπορεί να κρατήσει τα καπιταλιστικά στοιχεία υπό έλεγχο είναι ουτοπική. Στο βαθμό που ο ιδιωτικός τομέας γίνεται ισχυρότερος, τα στοιχεία της αγοράς θα ανασυσταθούν.
Δύο αντιφατικές και αλληλοαποκλειόμενες τάσεις θα συνυπάρχουν. Αργά ή γρήγορα μία από αυτές πρέπει να επικρατήσει. Ποια από τις δύο; Ο τομέας που τελικά θα επικρατήσει, θα είναι αυτός που προσελκύει το μεγαλύτερο μέρος των παραγωγικών επενδύσεων, καθώς και που στη βάση αυτή, θα καταφέρει ένα υψηλότερο επίπεδο παραγωγικότητας της εργασίας και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Τα τωρινά μέτρα προς χαλάρωση των περιορισμών στις ξένες επενδύσεις θα οδηγήσουν σε ταχεία αύξηση της ροής ξένων κεφαλαίων προς τον ιδιωτικό τομέα, αρχής γενομένης από τον τουρισμό και θα εξαπλώνεται και σε άλλους βασικούς τομείς.
Η μάχη μεταξύ των δύο τάσεων δεν θα κερδηθεί μόνο από ιδεολογικές ομιλίες και παραινέσεις αλλά και από το κεφάλαιο και την παραγωγικότητα. Εδώ, το συντριπτικό βάρος της καπιταλιστικής παγκόσμιας οικονομίας θα αποδειχθεί καθοριστικό. Η κυριότερη απειλή για τη σχεδιασμένη οικονομία δεν προέρχεται από λίγους οδηγούς ταξί ή κουρεία, αλλά από τη διείσδυση της παγκόσμιας αγοράς στην Κούβα και από τα στοιχεία αυτά στη γραφειοκρατία που τοποθετούνται υπέρ της οικονομίας της αγοράς σε αντίθεση με τη σοσιαλιστική σχεδιασμένη οικονομία .
Ας μιλήσουμε ειλικρινά: Υπάρχει ένα ισχυρό ρεύμα μεταξύ των Κουβανών οικονομολόγων, το οποίο υποστηρίζει τα μέτρα αυτά, επειδή είναι υπέρ της κατάργησης της σχεδιασμένης οικονομίας συνολικά και την εισαγωγή μηχανισμών της αγοράς σε όλα τα επίπεδα και το άνοιγμα της χώρας στις ξένες επενδύσεις σε όλους τους τομείς. Δηλαδή, είναι υπέρ του καπιταλισμού.
Αυτοί οι άνθρωποι, προτείνουν ουσιαστικά ένα «κινέζικο δρόμο», παρόλο που, λόγω της έντονης κριτικής που έχει αναπτυχθεί στην Κούβα μεταξύ των αριστερών διανοουμένων, ενάντια στην Κίνα, προτιμούν να μιλούν για το «Βιετναμέζικο μοντέλο». Η αλλαγή της ορολογίας είναι άνευ σημασίας. Ανεξάρτητα από το πώς θέλουν να περιγράψουν το μοντέλο τους, οι προτάσεις είναι σαφείς. «Το κράτος δεν πρέπει πλέον να σχεδιάσει την οικονομία, αλλά να την ρυθμίζει», «η βιομηχανία και η γεωργία θα πρέπει να είναι ανοικτές σε ξένες επενδύσεις», κλπ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι προθέσεις όσων προτείνουν τα μέτρα αυτά είναι οι καλύτερες. Αλλά ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις, και η παλινόρθωση του καπιταλισμού θα ήταν κόλαση για το λαό της Κούβας, έστω και αν ορισμένοι δεν αναγνωρίζουν ακόμη το γεγονός αυτό.
Πολύ καιρό πριν, ο Φιντέλ Κάστρο απέρριψε το «κινεζικό πρότυπο» γιατί ήταν ακριβώς ένα άλλο όνομα για την παλινόρθωση του καπιταλισμού. Αλλά, ακόμα και αν επρόκειτο να εξετάσει αυτή την επιλογή, θα καταστεί αμέσως σαφές ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην Κούβα. Οι συγκεκριμένες συνθήκες είναι εντελώς διαφορετικές. Η Κούβα είναι ένα μικρό νησί με μικρό πληθυσμό και ελάχιστους πόρους. Η Κίνα είναι μια τεράστια περιοχή με πάνω από ένα δισεκατομμύριο κατοίκους, πολλούς πόρους και μια ισχυρή βιομηχανική βάση.
Η τεράστια κινεζική αγροτιά, έχει τροφοδοτήσει στις καπιταλιστικές επιχειρήσεις της Κίνας με ένα τεράστιο απόθεμα φθηνού εργατικού δυναμικού, το οποίο παράσχει συνεχώς στα εργοστάσια του Guandong εργαζόμενους που εργάζονται σαν σκλάβοι για πολύ χαμηλές αμοιβές. Το μόνο πράγμα που θα είναι κοινό με την κουβανική παραλλαγή είναι το τελευταίο: οι χαμηλοί μισθοί.
Η καπιταλιστική Κούβα δε θα μοιάζει ούτε στην Κίνα ούτε στο Βιετνάμ, αλλά μάλλον στο Ελ Σαλβαδόρ και τη Νικαράγουα, μετά τη νίκη της αντεπανάστασης. Σύντομα θα επανέλθει στην ίδια κατάσταση που υπήρχε πριν από το 1959 – μία κατάσταση εξαθλίωσης και ημι-αποικιακής εξάρτησης. Και ανεξάρτητα από τις προθέσεις των υπευθύνων, τα μέτρα που έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούνται, θα εξαπολύσουν ένα ισχυρό κίνημα για την αποκατάσταση του καπιταλισμού, που θα καταστρέψει όλες τις κατακτήσεις της επανάστασης. Είναι η αρχή για ένα πολύ ολισθηρό δρόμο, που όταν ξεκινήσει θα είναι δύσκολο να σταματήσει.
Τα αποτελέσματα ήταν άνισα. Μερικοί κουρείς διαπίστωσαν ότι δεν μπορούν να βγάλουν αρκετά κέρδη για να αντέξουν οικονομικά τη μίσθωση και τους φόρους που πρέπει να καταβάλουν στο κράτος, ενώ άλλοι ακμάζουν. Οδηγοί ταξί σε μια επιχείρηση που αναγκάζονται τώρα να μισθώνουν τα οχήματά τους από την εταιρεία ταξί, παραπονούνται ότι πρέπει να εργαστούν εξαιρετικά πολλές ώρες ακριβώς για να καλύψουν το αντίτιμο για τη μίσθωση των ταξί.
Δεν είναι σαφές, πώς αυτές οι επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να πάρουν πιστώσεις ή το πόσο πραγματικά θα είναι σε θέση να πάρουν πρώτες ύλες κλπ. Η εμπειρία των αγροτικών συνεταιρισμών και των μικτών παραγωγών γεωργικών προϊόντων δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχής, δεδομένου ότι είχαν να αντιμετωπίσουν ένα εξαιρετικά γραφειοκρατικό κρατικό σύστημα για την αγορά των παραγόμενων προϊόντων τους, με καθυστερήσεις στις πληρωμές τους, προβλήματα όσον αφορά την πρόσβαση σε λιπάσματα και σπόρους, κλπ.
Επίσημο έγγραφο αναφέρει, ότι πολλές από αυτές τις νεοσύστατες επιχειρήσεις καταρρέουν μέσα σε ένα χρόνο. Αυτό δεν επιτρέπει πολλά περιθώρια για αισιοδοξία! Σε αντίθεση με τις μεταρρυθμίσεις στη δεκαετία του 1990 αυτή τη φορά οι ιδιωτικές επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να απασχολούν μισθωτή εργασία. Αυτό θα δημιουργήσει ένα αρκετά μεγάλο νόμιμο στρώμα μικρών καπιταλιστών: μιλάμε για 250.000 νέες άδειες επιπλέον στις 170.000 ήδη υπάρχουσες. Είναι αναπόφευκτο ότι το στρώμα αυτό θα αναπτύξει τα δικά του συμφέροντα και προοπτικές.
Ένα χάσμα θα ανοίξει μεταξύ του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Σε μια κατάσταση, όπου το κράτος δεν είναι σε θέση να παράγει καλής ποιότητας βιομηχανικά προϊόντα, ο ιδιωτικός τομέας θα τείνει να αυξηθεί σε βάρος του κρατικού. Με άλλα λόγια, τα καπιταλιστικά στοιχεία θα αυξηθούν και τα σοσιαλιστικά θα υποχωρήσουν. Η ιδέα ότι το κράτος μπορεί να κρατήσει τα καπιταλιστικά στοιχεία υπό έλεγχο είναι ουτοπική. Στο βαθμό που ο ιδιωτικός τομέας γίνεται ισχυρότερος, τα στοιχεία της αγοράς θα ανασυσταθούν.
Δύο αντιφατικές και αλληλοαποκλειόμενες τάσεις θα συνυπάρχουν. Αργά ή γρήγορα μία από αυτές πρέπει να επικρατήσει. Ποια από τις δύο; Ο τομέας που τελικά θα επικρατήσει, θα είναι αυτός που προσελκύει το μεγαλύτερο μέρος των παραγωγικών επενδύσεων, καθώς και που στη βάση αυτή, θα καταφέρει ένα υψηλότερο επίπεδο παραγωγικότητας της εργασίας και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Τα τωρινά μέτρα προς χαλάρωση των περιορισμών στις ξένες επενδύσεις θα οδηγήσουν σε ταχεία αύξηση της ροής ξένων κεφαλαίων προς τον ιδιωτικό τομέα, αρχής γενομένης από τον τουρισμό και θα εξαπλώνεται και σε άλλους βασικούς τομείς.
Η μάχη μεταξύ των δύο τάσεων δεν θα κερδηθεί μόνο από ιδεολογικές ομιλίες και παραινέσεις αλλά και από το κεφάλαιο και την παραγωγικότητα. Εδώ, το συντριπτικό βάρος της καπιταλιστικής παγκόσμιας οικονομίας θα αποδειχθεί καθοριστικό. Η κυριότερη απειλή για τη σχεδιασμένη οικονομία δεν προέρχεται από λίγους οδηγούς ταξί ή κουρεία, αλλά από τη διείσδυση της παγκόσμιας αγοράς στην Κούβα και από τα στοιχεία αυτά στη γραφειοκρατία που τοποθετούνται υπέρ της οικονομίας της αγοράς σε αντίθεση με τη σοσιαλιστική σχεδιασμένη οικονομία .
Ας μιλήσουμε ειλικρινά: Υπάρχει ένα ισχυρό ρεύμα μεταξύ των Κουβανών οικονομολόγων, το οποίο υποστηρίζει τα μέτρα αυτά, επειδή είναι υπέρ της κατάργησης της σχεδιασμένης οικονομίας συνολικά και την εισαγωγή μηχανισμών της αγοράς σε όλα τα επίπεδα και το άνοιγμα της χώρας στις ξένες επενδύσεις σε όλους τους τομείς. Δηλαδή, είναι υπέρ του καπιταλισμού.
Αυτοί οι άνθρωποι, προτείνουν ουσιαστικά ένα «κινέζικο δρόμο», παρόλο που, λόγω της έντονης κριτικής που έχει αναπτυχθεί στην Κούβα μεταξύ των αριστερών διανοουμένων, ενάντια στην Κίνα, προτιμούν να μιλούν για το «Βιετναμέζικο μοντέλο». Η αλλαγή της ορολογίας είναι άνευ σημασίας. Ανεξάρτητα από το πώς θέλουν να περιγράψουν το μοντέλο τους, οι προτάσεις είναι σαφείς. «Το κράτος δεν πρέπει πλέον να σχεδιάσει την οικονομία, αλλά να την ρυθμίζει», «η βιομηχανία και η γεωργία θα πρέπει να είναι ανοικτές σε ξένες επενδύσεις», κλπ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι προθέσεις όσων προτείνουν τα μέτρα αυτά είναι οι καλύτερες. Αλλά ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις, και η παλινόρθωση του καπιταλισμού θα ήταν κόλαση για το λαό της Κούβας, έστω και αν ορισμένοι δεν αναγνωρίζουν ακόμη το γεγονός αυτό.
Πολύ καιρό πριν, ο Φιντέλ Κάστρο απέρριψε το «κινεζικό πρότυπο» γιατί ήταν ακριβώς ένα άλλο όνομα για την παλινόρθωση του καπιταλισμού. Αλλά, ακόμα και αν επρόκειτο να εξετάσει αυτή την επιλογή, θα καταστεί αμέσως σαφές ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην Κούβα. Οι συγκεκριμένες συνθήκες είναι εντελώς διαφορετικές. Η Κούβα είναι ένα μικρό νησί με μικρό πληθυσμό και ελάχιστους πόρους. Η Κίνα είναι μια τεράστια περιοχή με πάνω από ένα δισεκατομμύριο κατοίκους, πολλούς πόρους και μια ισχυρή βιομηχανική βάση.
Η τεράστια κινεζική αγροτιά, έχει τροφοδοτήσει στις καπιταλιστικές επιχειρήσεις της Κίνας με ένα τεράστιο απόθεμα φθηνού εργατικού δυναμικού, το οποίο παράσχει συνεχώς στα εργοστάσια του Guandong εργαζόμενους που εργάζονται σαν σκλάβοι για πολύ χαμηλές αμοιβές. Το μόνο πράγμα που θα είναι κοινό με την κουβανική παραλλαγή είναι το τελευταίο: οι χαμηλοί μισθοί.
Η καπιταλιστική Κούβα δε θα μοιάζει ούτε στην Κίνα ούτε στο Βιετνάμ, αλλά μάλλον στο Ελ Σαλβαδόρ και τη Νικαράγουα, μετά τη νίκη της αντεπανάστασης. Σύντομα θα επανέλθει στην ίδια κατάσταση που υπήρχε πριν από το 1959 – μία κατάσταση εξαθλίωσης και ημι-αποικιακής εξάρτησης. Και ανεξάρτητα από τις προθέσεις των υπευθύνων, τα μέτρα που έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούνται, θα εξαπολύσουν ένα ισχυρό κίνημα για την αποκατάσταση του καπιταλισμού, που θα καταστρέψει όλες τις κατακτήσεις της επανάστασης. Είναι η αρχή για ένα πολύ ολισθηρό δρόμο, που όταν ξεκινήσει θα είναι δύσκολο να σταματήσει.
ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ
Αλλά, θα πουν κάποιοι, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε όπως πριν! Όχι, δεν μπορούμε. Αλλά πριν συνταγογραφήσουμε το φάρμακο πρώτα είναι απαραίτητο να έχουμε μια ακριβή διάγνωση της νόσου. Αν θεωρήσουμε ότι το πρόβλημα αυτό είναι σύμφυτο με την εθνικοποίηση των μέσων παραγωγής, τότε πρέπει να είμαστε υπέρ της ιδιωτικοποίησης και της οικονομίας της αγοράς. Όμως σε καμία περίπτωση δε θεωρούμε ότι συμβαίνει αυτό.Η ανωτερότητα της εθνικοποιημένης σχεδιασμένης οικονομίας, αποδεικνύεται από τα κολοσσιαία επιτεύγματα της ΕΣΣΔ στο παρελθόν. Οι επιτυχίες αυτές υπονομεύτηκαν από τις γραφειοκρατικές στρεβλώσεις, που οφειλόταν στο σταλινισμό και τη διαφθορά, την απάτη και την κακοδιαχείριση που είναι η αναπόφευκτη συνέπεια ενός γραφειοκρατικού καθεστώτος. Μέσα σε μια μακρά περίοδο αυτά τα στοιχεία θα ακυρώσουν τα οφέλη της σχεδιασμένης οικονομίας και θα οδηγήσουν στην υπονόμευση της. Αυτό οδήγησε τελικά στην κατάρρευση της ΕΣΣΔ, και όχι κάποιο εγγενές ελάττωμα του συστήματος κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας.
Όλοι εκείνοι στην Κούβα, που θεωρούν τον εαυτό τους κομμουνιστές και ανησυχούν καθώς βλέπουν τις ωφέλειες της επανάστασης να απειλούνται, πρέπει να μελετήσουν τα διδάγματα από τον εκφυλισμό της ρωσικής επανάστασης. Ήταν η παρασιτική ύπαρξη της γραφειοκρατίας, η συνέπεια της απομόνωσης της επανάστασης σε μια καθυστερημένη χώρα, η οποία τελικά οδήγησε στην παλινόρθωση του καπιταλισμού και την καταστροφική κοινωνική κατάρρευση που τη συνόδευσε. Ο γραφειοκρατικός σχεδιασμός της οικονομίας, οδήγησε σε σπατάλη, κακοδιαχείριση και διαφθορά. Εντέλει, οι γραφειοκράτες αποφάσισαν να μετατραπούν και οι ίδιοι σε ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής.
Το πρόβλημα της διαφθοράς και της γραφειοκρατίας στην Κούβα, έχει ήδη καταγγελθεί από τον ίδιο το Φιντέλ Κάστρο, σε μια σημαντική ομιλία του σε φοιτητές το 2005. Πιο πρόσφατα, το θέμα ξαναήρθε στο προσκήνιο με ένα αιχμηρό τρόπο από τον Εστεμπάν Μοράλες, επίτιμο διευθυντή του Κέντρου Αμερικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Αβάνας. Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της Εθνικής Ένωσης Συγγραφέων και Καλλιτεχνών (UNEAC), προσδιόρισε με σαφήνεια την κύρια αντεπαναστατική απειλή σήμερα στην Κούβα:
«Δεν μπορούμε να έχουμε αμφιβολία ότι η αντεπανάσταση, σιγά-σιγά, παίρνει θέσεις σε ορισμένα επίπεδα του κράτους και της κυβέρνησης. Χωρίς αμφιβολία, καθίσταται εμφανές ότι υπάρχουν άνθρωποι σε κυβερνητικές και κρατικές θέσεις που προετοιμάζονται οι ίδιοι οικονομικά για την πτώση της Επανάστασης, και άλλοι που είναι σχεδόν έτοιμοι για τη μεταφορά των κρατικών περιουσιακών στοιχείων σε χέρια ιδιωτών, όπως συνέβη στην παλιά Σοβιετική Ένωση.»
Εξήγησε πως το πρόβλημα με τη μαύρη αγορά και τη διαφθορά δεν είναι τόσο το ότι υπάρχουν άνθρωποι έξω από τα κύρια εμπορικά κέντρα, προσφέροντας προϊόντα τα οποία δεν βρίσκονται στα ράφια των καταστημάτων, αλλά εκείνοι που τους τα παρέχουν. Σε ένα ακόμη άρθρο, ο Μοράλες εξηγεί ότι:
«Οι πραγματικά διεφθαρμένοι άνθρωποι δεν είναι μόνο αυτοί που πωλούν γάλα σε σκόνη ή ακόμα και όσοι πωλούν αγαθά καλής ποιότητας έξω από τις πόρτες των εμπορικών κέντρων, αλλά εκείνοι που, μέσα από τις θέσεις τους στην κυβέρνηση και το κράτος ελέγχουν και ανοίγουν τις πόρτες των αποθηκών.»
Ο Μοράλες, εξηγεί, πώς η διαφθορά σε όλα τα επίπεδα της γραφειοκρατίας είναι στην πραγματικότητα πιο επικίνδυνη από τους λεγόμενους αντιφρονούντες, που δεν έχουν ρίζες ή υποστήριξη από τον πληθυσμό, δεδομένου ότι:
«Οι ίδιοι άνθρωποι, στους οποίους οι διαφωνούντες δεν έχουν κανένα αντίκτυπο αυτή τη στιγμή, εάν επηρεαστούν από μια διάθεση διαφθοράς, δυσπιστίας προς την ηγεσία της χώρας, εφόσον παρατηρήσουν ανηθικότητα στη διαχείριση των πόρων τους (γιατί οι πόροι ανήκουν στους πολίτες, και αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος), μέσα σε μια κατάσταση οικονομικής κρίσης, η οποία δεν έχει ξεπεραστεί, θα χάσουν το ηθικό τους και θα αποδυναμωθεί η αντοχή τους στον πολιτικό αγώνα.»
Λίγο μετά τη δημοσίευση του αρχικού άρθρου του με τίτλο «Διαφθορά: Η πραγματική αντεπανάσταση;» ο Μοράλες διαγράφηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα, παρά τις διαμαρτυρίες από τα μέλη της τοπικής του επιτροπής, και το άρθρο του αφαιρέθηκε από την ιστοσελίδα της UNEAC.
Όπως ο ίδιος εξηγεί, είναι ένας πεπεισμένος κομμουνιστής με περισσότερα από 50 χρόνια αγώνα πίσω του. Έγραψε τότε ένα ακόμη άρθρο, στο οποίο κατήγγειλε τις μεθόδους αυτές, δεδομένου ότι έχουν μια αποθαρρυντική επίδραση για τους επαναστάτες και τους κομμουνιστές. Επέμεινε για τη σύνδεση του προβλήματος της διαφθοράς με το ζήτημα της γραφειοκρατίας και έκανε έκκληση προς τα μέλη του κόμματος να εξαπολύσει μια καμπάνια ενάντια και στα δύο.
Υποστήριξε, ότι οι τοπικές οργανώσεις του κόμματος δεν πρέπει να περιορίζουν τις ενέργειές τους και τις συζητήσεις μόνο σε τοπικά ζητήματα, αλλά να ασχολούνται με συνολικά προβλήματα. «Η σημερινή κατάσταση, είπε:
Αποτρέπει τις οργανώσεις του κόμματος από το να μεταφέρουν τις επικρίσεις τους στα ηγετικά κλιμάκια του κόμματος, που θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό όσον αφορά τον έλεγχο της δραστηριότητας των ανώτερων κομματικών θέσεων από τα μέλη.». Συνέχισε, επισημαίνοντας ότι «το πιο σημαντικό μέρος του Κόμματος είναι τα μέλη του και όχι τα καθοδηγητικά του όργανα σε κάθε επίπεδο. Οι εν λόγω παραμορφώσεις κόστισαν πολύ στην ΕΣΣΔ».
Σαφώς, ο Μοράλες, αντιμετωπίζει μια από τις κεντρικές πτυχές των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η κουβανική επανάσταση. Όταν ο Ραούλ Κάστρο ανέλαβε την εξουσία, άνοιξε μια ευρεία εθνική συζήτηση για το μέλλον της επανάστασης. Εκατοντάδες χιλιάδες, εκατομμύρια άνθρωποι, συμμετείχαν στη συζήτηση και συνέβαλαν τις ιδέες τους για το πώς να βελτιώσουν την επανάσταση. Αυτή ήταν μια συζήτηση που δημιούργησε πραγματικό ενθουσιασμό. Ωστόσο, δεν υπήρχε πραγματικός μηχανισμός μέσω του οποίου οι άνθρωποι που συμμετείχαν θα μπορούσαν να αποφασίσουν για την έκβαση αυτής της συζήτησης. Υποβλήθηκαν χιλιάδες προτάσεις, στάλθηκαν στα ανώτερα κλιμάκια, αλλά κανείς δεν ακούει γι 'αυτούς πια. Στην πραγματικότητα δεν ήταν μια γνήσια διαδικασία λήψης αποφάσεων τόσο πολύ, αλλά μάλλον μια διαβούλευση κάτι που είναι πολύ διαφορετικό.
Η έλλειψη γνήσιας εργατικής δημοκρατίας, κατά την οποία οι απλοί άνθρωποι που εργάζονται συμμετέχουν άμεσα στη διαχείριση του κράτους και της οικονομίας, αποτελεί μία από τις βασικές απειλές για την επανάσταση. Αναπαράγει την αποθάρρυνση, το σκεπτικισμό, τον κυνισμό και γενικά υπονομεύει το επαναστατικό φρόνημα του λαού. Αν συνδυαστεί με μια κατάσταση κατά την οποία δεν πληρούνται οι βασικές ανάγκες, η αγοραστική δύναμη των μισθών μειώνεται και όλοι έχουν επίγνωση της διαφθοράς και της κλοπής που συμβαίνει στην κορυφή του κράτους, τότε πρόκειται για ένα πραγματικό αντεπαναστατικό κίνδυνο πρώτης τάξης.
Ένα άλλο παράδειγμα αυτού είναι η καθυστέρηση του 6ου Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος, που ήταν σχεδιασμένο να γίνει το περασμένο έτος, μετά από μια ήδη μεγάλη καθυστέρηση 12 χρόνων από το 5ο Συνέδριο του 1997. Υπάρχουν πολλοί μεταξύ των μελών του κόμματος που συμμερίζονται τις ανησυχίες του Μοράλες. Φοβούνται, ότι τα τμήματα της γραφειοκρατίας θα οδηγήσουν στην παλινόρθωση του καπιταλισμού, όπως συνέβη στην ΕΣΣΔ. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις για τις ζυμώσεις αυτές προς τα αριστερά μέσα σε Κούβα.
Με ποιο δρόμο θα πάει μπροστά η Κούβα;
Είναι σαφές, ότι το status quo δεν μπορεί να διατηρηθεί επ'άπειρον, αλλά τα μέτρα που εισάγονται είναι μια κίνηση προς τα εμπρός, ή ένα βήμα πίσω; Κάποιος μπορεί να πει ότι, κάτω από αντίξοες συνθήκες, η επανάσταση πρέπει μερικές φορές να είναι έτοιμη να κάνει ένα βήμα πίσω. Και είναι σύνηθες να αναφέρεται ο Λένιν και η ΝΕΠ στο πλαίσιο αυτό. Ως γενική πρόταση, είναι αναμφίβολα ορθό ότι μερικές φορές είναι απαραίτητο να υποχωρήσουμε. Αλλά ένας στρατηγός που υποχωρεί, πρέπει να προσέξει να μην μετατρέψει μια υποχώρηση σε ήττα. Και είναι τελείως απαράδεκτο να συγχέουμε μια τακτική υποχώρηση με μια άνευ όρων παράδοση.
Οι Μπολσεβίκοι δεν είχαν καμία αυταπάτη, ότι είναι δυνατόν να οικοδομηθεί ο σοσιαλισμός στην καθυστερημένη Ρωσία. Ο Λένιν τόνιζε πολλές φορές ότι, προκειμένου να εδραιώσουν τα οφέλη της επανάστασης και να προχωρήσουν στο σοσιαλισμό, η νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης σε μία ή περισσότερες προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες ήταν αναγκαία. Αυτό θα ήταν δυνατό αν δεν παρεμβάλλονταν η δειλία και η προδοσία των ηγετών της Ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Αλλά μόλις η Ρωσική Επανάσταση απομονώθηκε σε συνθήκες φοβερής καθυστέρησης, μια υποχώρηση ήταν αναπόφευκτη.
Τα μέτρα που υπεράσπιζε ο Λένιν εξηγούνται σαφώς ως μια προσωρινή οπισθοδρόμηση, λόγω της καθυστέρησης της παγκόσμιας επανάστασης, όχι σαν λύση. Οι Μπολσεβίκοι, με επικεφαλής τον Λένιν και τον Τρότσκι, εξακολούθησαν να τονίζουν την ανάγκη η διεθνής επανάσταση να σπεύσει σε βοήθεια της Σοβιετικής Ρωσίας και πολέμησαν εναντίον της υφέρπουσας γραφειοκρατικοποίησης των κρατικών θεσμών υπέρ της διαφύλαξης της εργατικής δημοκρατίας. Όλες οι ελπίδες τους βασίστηκαν στις προοπτικές της διεθνούς σοσιαλιστικής επανάστασης.
Δεν είναι τυχαίο, ότι ο Λένιν και ο Τρότσκι κατέβαλαν τόσο πολλή προσοχή στην οικοδόμηση της Τρίτης (Κομμουνιστικής) Διεθνούς. Μια στενή εθνικιστική στάση ήταν εντελώς ξένη προς την ιδεολογία τους. Με τον ίδιο τρόπο, ο Τσε Γκεβάρα ενσωμάτωσε το διεθνιστικό πνεύμα της κουβανικής επανάστασης. Ο Τσε αντιλαμβανόταν ότι, σε τελική ανάλυση, ο μόνος τρόπος για να διασωθεί η κουβανική επανάσταση ήταν να διαδοθεί η επανάσταση στη Λατινική Αμερική, ένας αγώνας για τον οποίο ήταν διατεθειμένος να θυσιάσει τη ζωή του.
Οι αντικειμενικές συνθήκες για τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης στη Λατινική Αμερική είναι χίλιες φορές πιο ευνοϊκές σήμερα από ό,τι το 1967. Η επανάσταση της Βενεζουέλας, από κοινού με την Κούβα, έχει προάγουν ένα σημείο συσπείρωσης για την επανάσταση στη Βολιβία, τον Ισημερινό και άλλες χώρες. Η πρωτοβουλία του προέδρου Τσάβες να ξεκινήσει την Πέμπτη Διεθνή, με στόχο την ανατροπή του ιμπεριαλισμού και του καπιταλισμού, θα πρέπει να λάβει της πιο ενθουσιώδους υποστήριξης από τους Κουβανούς επαναστάτες. Αυτή είναι η ελπίδα για το μέλλον!
Κατά τη γνώμη μας, ο μόνος πραγματικός δρόμος προς τα εμπρός για την κουβανική επανάσταση είναι ο επαναστατικός διεθνισμός και η εργατική δημοκρατία. Η τύχη της κουβανικής επανάστασης συνδέεται στενά με την τύχη της επανάσταση της Βενεζουέλας και της Λατινικής Αμερικής σε πρώτη φάση, και στην παγκόσμια επανάσταση γενικότερα.
Δεν είναι ζήτημα «εξαγωγής του μοντέλου μας», αλλά παροχής ενεργού στήριξης στις επαναστατικές δυνάμεις που αγωνίζονται ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τον καπιταλισμό στη Λατινική Αμερική και αλλού. Αντί να κάνει παραχωρήσεις στις καπιταλιστικές τάσεις, η κουβανική επανάσταση θα πρέπει να υποστηρίξει με σαφήνεια την απαλλοτρίωση της ολιγαρχίας, των καπιταλιστών και του ιμπεριαλισμού, ως το μόνο δρόμο προς τα εμπρός για τη Βενεζουέλα, τη Βολιβία, κλπ. Αυτό ακριβώς είναι το δίδαγμα, που μπορεί να εξαχθεί από τη ζωντανή εμπειρία της ίδιας της κουβανικής επανάστασης. Μόνο η απαλλοτρίωση του ιμπεριαλισμού και των Κουβανών καπιταλιστών επέτρεψε στην επανάσταση να προχωρήσει μετά το 1959.
Αλλά μια διεθνιστική πολιτική δεν θα λύσει τις ανάγκες του κουβανικού λαού εδώ και τώρα. Δεν είμαστε ουτοπιστές. Επίσης, δεν συγχέουμε τη στρατηγική με την τακτική. Είναι απαραίτητο, να συνδυαστεί μια επαναστατική διεθνιστική πολιτική με συγκεκριμένα μέτρα για την επίλυση των οικονομικών προβλημάτων στην Κούβα. Το ερώτημα είναι: πώς θα επιτευχθεί αυτό; Κατά τη γνώμη μας, τα προτεινόμενα μέτρα δεν θα δώσουν μια βιώσιμη λύση. Μπορεί προσωρινά να επιτύχουν την εξάλειψη ή την ανακούφιση ορισμένων ελλείψεων και εμποδίων, αλλά μόνο με το κόστος ότι θα προκαλέσουν νέες και άλυτες αντιφάσεις μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Μπορεί ένα τμήμα της κοινωνίας της Κούβας να καλωσορίσει τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις, με βάση ότι «κάτι γίνεται». Αλλά όταν γίνουν αισθητά τα πλήρη αποτελέσματα, η διάθεση θα αλλάξει. Ο μόνος πραγματικός τρόπος, για να βελτιωθεί η παραγωγικότητα της εργασίας είναι οι εργαζόμενοι να αισθανθούν ότι είναι αυτοί υπεύθυνοι, δηλαδή, με την εισαγωγή των ευρύτερων δυνατών μέτρων εργατικής δημοκρατίας στη βιομηχανία, την κοινωνία και το κράτος.
Ο κουβανικός λαός έχει δείξει επανειλημμένα ότι είναι διατεθειμένος να κάνει θυσίες για να υπερασπιστεί την Επανάσταση. Αλλά είναι σημαντικό οι θυσίες να είναι οι ίδιες για όλους. Όχι στα προνόμια Πρέπει να επιστρέψουμε στους απλούς κανόνες της σοβιετικής δημοκρατίας που ο Λένιν προέβαλε στο «Κράτος και Επανάσταση», όχι για τον κομμουνισμό ή το σοσιαλισμό, αλλά για την ημέρα μετά την επανάσταση: ότι όλοι οι αξιωματούχοι να είναι αιρετοί και ανακλητοί, ότι κανένας αξιωματούχος δεν θα πρέπει να έχει μισθό μεγαλύτερο από αυτό ενός ειδικευμένου εργάτη, κυκλική εναλλαγή στα αξιώματα (εάν ο καθένας είναι γραφειοκράτης, κανείς δεν είναι γραφειοκράτης), όχι μόνιμο στρατό, αλλά εξοπλισμό του λαού.
Ο Τσε Γκεβάρα επέμενε στη σημασία του ηθικού στοιχείου στη σοσιαλιστική παραγωγή. Αυτό είναι προφανώς αληθές, αλλά μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο σε ένα καθεστώς εργατικού ελέγχου των εργαζομένων, όταν κάθε εργαζόμενος αισθάνεται ότι είναι υπεύθυνος για τη λήψη των αποφάσεων που επηρεάζουν την παραγωγή και κάθε πτυχή της ζωής. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τα σοβαρά προβλήματα που υπάρχουν, κάποια στοιχεία υλικών κινήτρων θα είναι αναγκαία.
Η βασική αρχή, στο στάδιο αυτό, θα παραμείνει: από τον καθένα σύμφωνα με τις δυνατότητές του, στον καθένα σύμφωνα με το έργο που παράγει. Αυτό συνεπάγεται την ύπαρξη μισθολογικών διαφορών, όπως και στην περίπτωση της Ρωσίας, αμέσως μετά την Επανάσταση. Αλλά, θα πρέπει να υπάρχει ένα ανώτατο όριο στις αποκλίσεις αυτές, οι οποίες θα πρέπει να τείνουν να μειωθούν στο μέλλον, στο βαθμό που αυξάνεται η παραγωγή και μαζί της, ο πλούτος και η ευημερία της κοινωνίας.
Αλλά, το μεγαλύτερο κίνητρο είναι παράλειψη)όταν οι εργαζόμενοι αισθάνονται ότι η χώρα, η οικονομία και το κράτος τους ανήκει, και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι λαμβάνουν όλες τις αποφάσεις και όλοι οι αιρετοί αξιωματούχοι είναι υπόλογοι έναντι αυτών. Μόνο σε αυτή τη βάση, μπορεί η σοσιαλιστική βάση της κουβανικής επανάστασης να προστατευθεί και η καπιταλιστική αντεπανάσταση να ηττηθεί.
Το πρόβλημα της διαφθοράς και της γραφειοκρατίας στην Κούβα, έχει ήδη καταγγελθεί από τον ίδιο το Φιντέλ Κάστρο, σε μια σημαντική ομιλία του σε φοιτητές το 2005. Πιο πρόσφατα, το θέμα ξαναήρθε στο προσκήνιο με ένα αιχμηρό τρόπο από τον Εστεμπάν Μοράλες, επίτιμο διευθυντή του Κέντρου Αμερικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Αβάνας. Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της Εθνικής Ένωσης Συγγραφέων και Καλλιτεχνών (UNEAC), προσδιόρισε με σαφήνεια την κύρια αντεπαναστατική απειλή σήμερα στην Κούβα:
«Δεν μπορούμε να έχουμε αμφιβολία ότι η αντεπανάσταση, σιγά-σιγά, παίρνει θέσεις σε ορισμένα επίπεδα του κράτους και της κυβέρνησης. Χωρίς αμφιβολία, καθίσταται εμφανές ότι υπάρχουν άνθρωποι σε κυβερνητικές και κρατικές θέσεις που προετοιμάζονται οι ίδιοι οικονομικά για την πτώση της Επανάστασης, και άλλοι που είναι σχεδόν έτοιμοι για τη μεταφορά των κρατικών περιουσιακών στοιχείων σε χέρια ιδιωτών, όπως συνέβη στην παλιά Σοβιετική Ένωση.»
Εξήγησε πως το πρόβλημα με τη μαύρη αγορά και τη διαφθορά δεν είναι τόσο το ότι υπάρχουν άνθρωποι έξω από τα κύρια εμπορικά κέντρα, προσφέροντας προϊόντα τα οποία δεν βρίσκονται στα ράφια των καταστημάτων, αλλά εκείνοι που τους τα παρέχουν. Σε ένα ακόμη άρθρο, ο Μοράλες εξηγεί ότι:
«Οι πραγματικά διεφθαρμένοι άνθρωποι δεν είναι μόνο αυτοί που πωλούν γάλα σε σκόνη ή ακόμα και όσοι πωλούν αγαθά καλής ποιότητας έξω από τις πόρτες των εμπορικών κέντρων, αλλά εκείνοι που, μέσα από τις θέσεις τους στην κυβέρνηση και το κράτος ελέγχουν και ανοίγουν τις πόρτες των αποθηκών.»
Ο Μοράλες, εξηγεί, πώς η διαφθορά σε όλα τα επίπεδα της γραφειοκρατίας είναι στην πραγματικότητα πιο επικίνδυνη από τους λεγόμενους αντιφρονούντες, που δεν έχουν ρίζες ή υποστήριξη από τον πληθυσμό, δεδομένου ότι:
«Οι ίδιοι άνθρωποι, στους οποίους οι διαφωνούντες δεν έχουν κανένα αντίκτυπο αυτή τη στιγμή, εάν επηρεαστούν από μια διάθεση διαφθοράς, δυσπιστίας προς την ηγεσία της χώρας, εφόσον παρατηρήσουν ανηθικότητα στη διαχείριση των πόρων τους (γιατί οι πόροι ανήκουν στους πολίτες, και αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος), μέσα σε μια κατάσταση οικονομικής κρίσης, η οποία δεν έχει ξεπεραστεί, θα χάσουν το ηθικό τους και θα αποδυναμωθεί η αντοχή τους στον πολιτικό αγώνα.»
Λίγο μετά τη δημοσίευση του αρχικού άρθρου του με τίτλο «Διαφθορά: Η πραγματική αντεπανάσταση;» ο Μοράλες διαγράφηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα, παρά τις διαμαρτυρίες από τα μέλη της τοπικής του επιτροπής, και το άρθρο του αφαιρέθηκε από την ιστοσελίδα της UNEAC.
Όπως ο ίδιος εξηγεί, είναι ένας πεπεισμένος κομμουνιστής με περισσότερα από 50 χρόνια αγώνα πίσω του. Έγραψε τότε ένα ακόμη άρθρο, στο οποίο κατήγγειλε τις μεθόδους αυτές, δεδομένου ότι έχουν μια αποθαρρυντική επίδραση για τους επαναστάτες και τους κομμουνιστές. Επέμεινε για τη σύνδεση του προβλήματος της διαφθοράς με το ζήτημα της γραφειοκρατίας και έκανε έκκληση προς τα μέλη του κόμματος να εξαπολύσει μια καμπάνια ενάντια και στα δύο.
Υποστήριξε, ότι οι τοπικές οργανώσεις του κόμματος δεν πρέπει να περιορίζουν τις ενέργειές τους και τις συζητήσεις μόνο σε τοπικά ζητήματα, αλλά να ασχολούνται με συνολικά προβλήματα. «Η σημερινή κατάσταση, είπε:
Αποτρέπει τις οργανώσεις του κόμματος από το να μεταφέρουν τις επικρίσεις τους στα ηγετικά κλιμάκια του κόμματος, που θα είναι ιδιαίτερα σημαντικό όσον αφορά τον έλεγχο της δραστηριότητας των ανώτερων κομματικών θέσεων από τα μέλη.». Συνέχισε, επισημαίνοντας ότι «το πιο σημαντικό μέρος του Κόμματος είναι τα μέλη του και όχι τα καθοδηγητικά του όργανα σε κάθε επίπεδο. Οι εν λόγω παραμορφώσεις κόστισαν πολύ στην ΕΣΣΔ».
Σαφώς, ο Μοράλες, αντιμετωπίζει μια από τις κεντρικές πτυχές των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η κουβανική επανάσταση. Όταν ο Ραούλ Κάστρο ανέλαβε την εξουσία, άνοιξε μια ευρεία εθνική συζήτηση για το μέλλον της επανάστασης. Εκατοντάδες χιλιάδες, εκατομμύρια άνθρωποι, συμμετείχαν στη συζήτηση και συνέβαλαν τις ιδέες τους για το πώς να βελτιώσουν την επανάσταση. Αυτή ήταν μια συζήτηση που δημιούργησε πραγματικό ενθουσιασμό. Ωστόσο, δεν υπήρχε πραγματικός μηχανισμός μέσω του οποίου οι άνθρωποι που συμμετείχαν θα μπορούσαν να αποφασίσουν για την έκβαση αυτής της συζήτησης. Υποβλήθηκαν χιλιάδες προτάσεις, στάλθηκαν στα ανώτερα κλιμάκια, αλλά κανείς δεν ακούει γι 'αυτούς πια. Στην πραγματικότητα δεν ήταν μια γνήσια διαδικασία λήψης αποφάσεων τόσο πολύ, αλλά μάλλον μια διαβούλευση κάτι που είναι πολύ διαφορετικό.
Η έλλειψη γνήσιας εργατικής δημοκρατίας, κατά την οποία οι απλοί άνθρωποι που εργάζονται συμμετέχουν άμεσα στη διαχείριση του κράτους και της οικονομίας, αποτελεί μία από τις βασικές απειλές για την επανάσταση. Αναπαράγει την αποθάρρυνση, το σκεπτικισμό, τον κυνισμό και γενικά υπονομεύει το επαναστατικό φρόνημα του λαού. Αν συνδυαστεί με μια κατάσταση κατά την οποία δεν πληρούνται οι βασικές ανάγκες, η αγοραστική δύναμη των μισθών μειώνεται και όλοι έχουν επίγνωση της διαφθοράς και της κλοπής που συμβαίνει στην κορυφή του κράτους, τότε πρόκειται για ένα πραγματικό αντεπαναστατικό κίνδυνο πρώτης τάξης.
Ένα άλλο παράδειγμα αυτού είναι η καθυστέρηση του 6ου Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος, που ήταν σχεδιασμένο να γίνει το περασμένο έτος, μετά από μια ήδη μεγάλη καθυστέρηση 12 χρόνων από το 5ο Συνέδριο του 1997. Υπάρχουν πολλοί μεταξύ των μελών του κόμματος που συμμερίζονται τις ανησυχίες του Μοράλες. Φοβούνται, ότι τα τμήματα της γραφειοκρατίας θα οδηγήσουν στην παλινόρθωση του καπιταλισμού, όπως συνέβη στην ΕΣΣΔ. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις για τις ζυμώσεις αυτές προς τα αριστερά μέσα σε Κούβα.
Με ποιο δρόμο θα πάει μπροστά η Κούβα;
Είναι σαφές, ότι το status quo δεν μπορεί να διατηρηθεί επ'άπειρον, αλλά τα μέτρα που εισάγονται είναι μια κίνηση προς τα εμπρός, ή ένα βήμα πίσω; Κάποιος μπορεί να πει ότι, κάτω από αντίξοες συνθήκες, η επανάσταση πρέπει μερικές φορές να είναι έτοιμη να κάνει ένα βήμα πίσω. Και είναι σύνηθες να αναφέρεται ο Λένιν και η ΝΕΠ στο πλαίσιο αυτό. Ως γενική πρόταση, είναι αναμφίβολα ορθό ότι μερικές φορές είναι απαραίτητο να υποχωρήσουμε. Αλλά ένας στρατηγός που υποχωρεί, πρέπει να προσέξει να μην μετατρέψει μια υποχώρηση σε ήττα. Και είναι τελείως απαράδεκτο να συγχέουμε μια τακτική υποχώρηση με μια άνευ όρων παράδοση.
Οι Μπολσεβίκοι δεν είχαν καμία αυταπάτη, ότι είναι δυνατόν να οικοδομηθεί ο σοσιαλισμός στην καθυστερημένη Ρωσία. Ο Λένιν τόνιζε πολλές φορές ότι, προκειμένου να εδραιώσουν τα οφέλη της επανάστασης και να προχωρήσουν στο σοσιαλισμό, η νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης σε μία ή περισσότερες προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες ήταν αναγκαία. Αυτό θα ήταν δυνατό αν δεν παρεμβάλλονταν η δειλία και η προδοσία των ηγετών της Ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Αλλά μόλις η Ρωσική Επανάσταση απομονώθηκε σε συνθήκες φοβερής καθυστέρησης, μια υποχώρηση ήταν αναπόφευκτη.
Τα μέτρα που υπεράσπιζε ο Λένιν εξηγούνται σαφώς ως μια προσωρινή οπισθοδρόμηση, λόγω της καθυστέρησης της παγκόσμιας επανάστασης, όχι σαν λύση. Οι Μπολσεβίκοι, με επικεφαλής τον Λένιν και τον Τρότσκι, εξακολούθησαν να τονίζουν την ανάγκη η διεθνής επανάσταση να σπεύσει σε βοήθεια της Σοβιετικής Ρωσίας και πολέμησαν εναντίον της υφέρπουσας γραφειοκρατικοποίησης των κρατικών θεσμών υπέρ της διαφύλαξης της εργατικής δημοκρατίας. Όλες οι ελπίδες τους βασίστηκαν στις προοπτικές της διεθνούς σοσιαλιστικής επανάστασης.
Δεν είναι τυχαίο, ότι ο Λένιν και ο Τρότσκι κατέβαλαν τόσο πολλή προσοχή στην οικοδόμηση της Τρίτης (Κομμουνιστικής) Διεθνούς. Μια στενή εθνικιστική στάση ήταν εντελώς ξένη προς την ιδεολογία τους. Με τον ίδιο τρόπο, ο Τσε Γκεβάρα ενσωμάτωσε το διεθνιστικό πνεύμα της κουβανικής επανάστασης. Ο Τσε αντιλαμβανόταν ότι, σε τελική ανάλυση, ο μόνος τρόπος για να διασωθεί η κουβανική επανάσταση ήταν να διαδοθεί η επανάσταση στη Λατινική Αμερική, ένας αγώνας για τον οποίο ήταν διατεθειμένος να θυσιάσει τη ζωή του.
Οι αντικειμενικές συνθήκες για τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης στη Λατινική Αμερική είναι χίλιες φορές πιο ευνοϊκές σήμερα από ό,τι το 1967. Η επανάσταση της Βενεζουέλας, από κοινού με την Κούβα, έχει προάγουν ένα σημείο συσπείρωσης για την επανάσταση στη Βολιβία, τον Ισημερινό και άλλες χώρες. Η πρωτοβουλία του προέδρου Τσάβες να ξεκινήσει την Πέμπτη Διεθνή, με στόχο την ανατροπή του ιμπεριαλισμού και του καπιταλισμού, θα πρέπει να λάβει της πιο ενθουσιώδους υποστήριξης από τους Κουβανούς επαναστάτες. Αυτή είναι η ελπίδα για το μέλλον!
Κατά τη γνώμη μας, ο μόνος πραγματικός δρόμος προς τα εμπρός για την κουβανική επανάσταση είναι ο επαναστατικός διεθνισμός και η εργατική δημοκρατία. Η τύχη της κουβανικής επανάστασης συνδέεται στενά με την τύχη της επανάσταση της Βενεζουέλας και της Λατινικής Αμερικής σε πρώτη φάση, και στην παγκόσμια επανάσταση γενικότερα.
Δεν είναι ζήτημα «εξαγωγής του μοντέλου μας», αλλά παροχής ενεργού στήριξης στις επαναστατικές δυνάμεις που αγωνίζονται ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τον καπιταλισμό στη Λατινική Αμερική και αλλού. Αντί να κάνει παραχωρήσεις στις καπιταλιστικές τάσεις, η κουβανική επανάσταση θα πρέπει να υποστηρίξει με σαφήνεια την απαλλοτρίωση της ολιγαρχίας, των καπιταλιστών και του ιμπεριαλισμού, ως το μόνο δρόμο προς τα εμπρός για τη Βενεζουέλα, τη Βολιβία, κλπ. Αυτό ακριβώς είναι το δίδαγμα, που μπορεί να εξαχθεί από τη ζωντανή εμπειρία της ίδιας της κουβανικής επανάστασης. Μόνο η απαλλοτρίωση του ιμπεριαλισμού και των Κουβανών καπιταλιστών επέτρεψε στην επανάσταση να προχωρήσει μετά το 1959.
Αλλά μια διεθνιστική πολιτική δεν θα λύσει τις ανάγκες του κουβανικού λαού εδώ και τώρα. Δεν είμαστε ουτοπιστές. Επίσης, δεν συγχέουμε τη στρατηγική με την τακτική. Είναι απαραίτητο, να συνδυαστεί μια επαναστατική διεθνιστική πολιτική με συγκεκριμένα μέτρα για την επίλυση των οικονομικών προβλημάτων στην Κούβα. Το ερώτημα είναι: πώς θα επιτευχθεί αυτό; Κατά τη γνώμη μας, τα προτεινόμενα μέτρα δεν θα δώσουν μια βιώσιμη λύση. Μπορεί προσωρινά να επιτύχουν την εξάλειψη ή την ανακούφιση ορισμένων ελλείψεων και εμποδίων, αλλά μόνο με το κόστος ότι θα προκαλέσουν νέες και άλυτες αντιφάσεις μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Μπορεί ένα τμήμα της κοινωνίας της Κούβας να καλωσορίσει τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις, με βάση ότι «κάτι γίνεται». Αλλά όταν γίνουν αισθητά τα πλήρη αποτελέσματα, η διάθεση θα αλλάξει. Ο μόνος πραγματικός τρόπος, για να βελτιωθεί η παραγωγικότητα της εργασίας είναι οι εργαζόμενοι να αισθανθούν ότι είναι αυτοί υπεύθυνοι, δηλαδή, με την εισαγωγή των ευρύτερων δυνατών μέτρων εργατικής δημοκρατίας στη βιομηχανία, την κοινωνία και το κράτος.
Ο κουβανικός λαός έχει δείξει επανειλημμένα ότι είναι διατεθειμένος να κάνει θυσίες για να υπερασπιστεί την Επανάσταση. Αλλά είναι σημαντικό οι θυσίες να είναι οι ίδιες για όλους. Όχι στα προνόμια Πρέπει να επιστρέψουμε στους απλούς κανόνες της σοβιετικής δημοκρατίας που ο Λένιν προέβαλε στο «Κράτος και Επανάσταση», όχι για τον κομμουνισμό ή το σοσιαλισμό, αλλά για την ημέρα μετά την επανάσταση: ότι όλοι οι αξιωματούχοι να είναι αιρετοί και ανακλητοί, ότι κανένας αξιωματούχος δεν θα πρέπει να έχει μισθό μεγαλύτερο από αυτό ενός ειδικευμένου εργάτη, κυκλική εναλλαγή στα αξιώματα (εάν ο καθένας είναι γραφειοκράτης, κανείς δεν είναι γραφειοκράτης), όχι μόνιμο στρατό, αλλά εξοπλισμό του λαού.
Ο Τσε Γκεβάρα επέμενε στη σημασία του ηθικού στοιχείου στη σοσιαλιστική παραγωγή. Αυτό είναι προφανώς αληθές, αλλά μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο σε ένα καθεστώς εργατικού ελέγχου των εργαζομένων, όταν κάθε εργαζόμενος αισθάνεται ότι είναι υπεύθυνος για τη λήψη των αποφάσεων που επηρεάζουν την παραγωγή και κάθε πτυχή της ζωής. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τα σοβαρά προβλήματα που υπάρχουν, κάποια στοιχεία υλικών κινήτρων θα είναι αναγκαία.Η βασική αρχή, στο στάδιο αυτό, θα παραμείνει: από τον καθένα σύμφωνα με τις δυνατότητές του, στον καθένα σύμφωνα με το έργο που παράγει. Αυτό συνεπάγεται την ύπαρξη μισθολογικών διαφορών, όπως και στην περίπτωση της Ρωσίας, αμέσως μετά την Επανάσταση. Αλλά, θα πρέπει να υπάρχει ένα ανώτατο όριο στις αποκλίσεις αυτές, οι οποίες θα πρέπει να τείνουν να μειωθούν στο μέλλον, στο βαθμό που αυξάνεται η παραγωγή και μαζί της, ο πλούτος και η ευημερία της κοινωνίας.
Αλλά, το μεγαλύτερο κίνητρο είναι παράλειψη)όταν οι εργαζόμενοι αισθάνονται ότι η χώρα, η οικονομία και το κράτος τους ανήκει, και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι λαμβάνουν όλες τις αποφάσεις και όλοι οι αιρετοί αξιωματούχοι είναι υπόλογοι έναντι αυτών. Μόνο σε αυτή τη βάση, μπορεί η σοσιαλιστική βάση της κουβανικής επανάστασης να προστατευθεί και η καπιταλιστική αντεπανάσταση να ηττηθεί.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΛΥΣΗ;
Όταν οι ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος στην Κίνα ξεκίνησαν αρχικά τους πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων, δεν είχαν καμία ιδέα ότι προετοίμαζαν το έδαφος για την καπιταλιστική παλινόρθωση. Αλλά, η εισαγωγή ορισμένων μέτρων ελεύθερης αγοράς (στο όνομα της αποτελεσματικότητας) μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα, οδήγησαν στην παλινόρθωση του καπιταλισμού, με μια μαζική αύξηση των ανισοτήτων, την καταστροφή του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας, κλπ.
Εκείνοι που επωφελήθηκαν από αυτή τη διαδικασία δεν ήταν οι εργάτες και οι αγρότες αλλά οι γραφειοκράτες. Δεν αποτελεί έκπληξη, επομένως, ότι τμήματα της γραφειοκρατίας στην Κούβα αναζητούν στην Κίνα το πρότυπο τους. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εντυπωσιάζονται από την αύξηση του ΑΕΠ στην Κίνα, παραβλέποντας ωστόσο τις μαζικές κοινωνικές αντιφάσεις που έχουν συσσωρευτεί. Σε κάθε περίπτωση, η εφαρμογή του «Κινέζικου δρόμου» στην Κούβα, δεν θα οδηγήσει στην οικονομική ανάπτυξη, αλλά στη ταχεία και καταστροφική κατάρρευση της σχεδιασμένης οικονομίας. Ξένες πολυεθνικές, από την Ισπανία, τον Καναδά, τη Βραζιλία, το Μεξικό και άλλου, οι οποίες ήδη λειτουργούν στην Κούβα, εξετάζουν αυτή τη διαδικασία και ήδη προετοιμάζονται. Τι κυνηγούν; Πρώτες ύλες, φθηνό εργατικό δυναμικό και το ευνοϊκό κλίμα του νησιού, δηλαδή ένα νέο αποικισμό της Κούβας.
Σημαντικά τμήματα της άρχουσας τάξης, των ΗΠΑ ήδη αμφισβητούν το κατά πόσον ο αποκλεισμός είναι η πιο έξυπνη πολιτική προκειμένου να υπονομεύσουν την κουβανική επανάσταση, ή αν χάνουν τις δυνατότητες για επενδύσεις σε σχέση με πολυεθνικές εταιρείες άλλων χωρών. Η παλινόρθωση του καπιταλισμού στην Κούβα, θα ρίξει το νησί πίσω στο 1930, κατακτημένη από το ξένο κεφάλαιο, και παιδική χαρά για τους τουρίστες από τις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες. Εντός της Κούβας υπάρχουν πολλοί που δικαίως ανησυχούν για τη σημερινή κατάσταση, αλλά που δεν θέλουν μια λύση σύμφωνα με τις γραμμές της αγοράς. Αν μια σαφή εναλλακτική λύση με βάση τον επαναστατικό διεθνισμό και την εργατική δημοκρατία παρουσιαστεί, θα μπορούσε να κινητοποιήσει χιλιάδες ειλικρινείς κομμουνιστές, διανοούμενους, νέους και εργαζόμενους, που δεν είναι διατεθειμένοι να αφήσουν την επανάσταση να καταστραφεί, είτε από τον ιμπεριαλισμό είτε από εσωτερικές δυνάμεις. Για να προχωρήσουμε προς τα εμπρός, πρώτα πρέπει να πάμε πίσω στο πρόγραμμα του Λένιν!
Εκείνοι που επωφελήθηκαν από αυτή τη διαδικασία δεν ήταν οι εργάτες και οι αγρότες αλλά οι γραφειοκράτες. Δεν αποτελεί έκπληξη, επομένως, ότι τμήματα της γραφειοκρατίας στην Κούβα αναζητούν στην Κίνα το πρότυπο τους. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εντυπωσιάζονται από την αύξηση του ΑΕΠ στην Κίνα, παραβλέποντας ωστόσο τις μαζικές κοινωνικές αντιφάσεις που έχουν συσσωρευτεί. Σε κάθε περίπτωση, η εφαρμογή του «Κινέζικου δρόμου» στην Κούβα, δεν θα οδηγήσει στην οικονομική ανάπτυξη, αλλά στη ταχεία και καταστροφική κατάρρευση της σχεδιασμένης οικονομίας. Ξένες πολυεθνικές, από την Ισπανία, τον Καναδά, τη Βραζιλία, το Μεξικό και άλλου, οι οποίες ήδη λειτουργούν στην Κούβα, εξετάζουν αυτή τη διαδικασία και ήδη προετοιμάζονται. Τι κυνηγούν; Πρώτες ύλες, φθηνό εργατικό δυναμικό και το ευνοϊκό κλίμα του νησιού, δηλαδή ένα νέο αποικισμό της Κούβας.
Σημαντικά τμήματα της άρχουσας τάξης, των ΗΠΑ ήδη αμφισβητούν το κατά πόσον ο αποκλεισμός είναι η πιο έξυπνη πολιτική προκειμένου να υπονομεύσουν την κουβανική επανάσταση, ή αν χάνουν τις δυνατότητες για επενδύσεις σε σχέση με πολυεθνικές εταιρείες άλλων χωρών. Η παλινόρθωση του καπιταλισμού στην Κούβα, θα ρίξει το νησί πίσω στο 1930, κατακτημένη από το ξένο κεφάλαιο, και παιδική χαρά για τους τουρίστες από τις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες. Εντός της Κούβας υπάρχουν πολλοί που δικαίως ανησυχούν για τη σημερινή κατάσταση, αλλά που δεν θέλουν μια λύση σύμφωνα με τις γραμμές της αγοράς. Αν μια σαφή εναλλακτική λύση με βάση τον επαναστατικό διεθνισμό και την εργατική δημοκρατία παρουσιαστεί, θα μπορούσε να κινητοποιήσει χιλιάδες ειλικρινείς κομμουνιστές, διανοούμενους, νέους και εργαζόμενους, που δεν είναι διατεθειμένοι να αφήσουν την επανάσταση να καταστραφεί, είτε από τον ιμπεριαλισμό είτε από εσωτερικές δυνάμεις. Για να προχωρήσουμε προς τα εμπρός, πρώτα πρέπει να πάμε πίσω στο πρόγραμμα του Λένιν!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου