Άννα Ν. Αθανασιάδη
Συντρόφισσες και σύντροφοι,το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού δείχνει το σωστό δρόμο: η δημιουργία υποδομών είναι η ίδια η ουσία της επανάστασης, και όχι η ένοπλη ή κινηματική πάλη ενάντια στη πολιτική και οικονομική εξουσία.
Ο Μαρξ στη θεωρία του ανέπτυξε την εξής σκέψη:
Οι φεουδαρχικές σχέσεις παραγωγής αναπτύχθηκαν μέσα στην αρχαία Ρωμαϊκή κοινωνία αργά-αργά μέσα σε αιώνες μέχρι να ωριμάσουν και να αντικαταστήσουν όλη την αρχαία οικονομία από την φεουδαρχική. Παρομοίως, οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής γεννήθηκαν μέσα στη φεουδαρχική κοινωνία και μετά από αιώνες, αφότου οι αστοί είχαν τον έλεγχο της οικονομικής παραγωγής, εκδηλώθηκαν οι αστικές επαναστάσεις που εδραίωσαν τη μπουρζουαζία και στη πολιτική σφαίρα. Δηλαδή η κοινωνική αλλαγή εμφανιζόνταν πρώτα στην οικονομία, όπου μια τάξη έπαιρνε τον οικονομικό έλεγχο από μια άλλη τάξη, και έπειτα μετά από πολύ καιρό ερχόνταν και ο πολιτικός μετασχηματισμός (επαναστατικός ή μη).
Ως εδώ, σωστά.
Ο Μαρξ όμως έγραψε πως η μετάβαση από το καπιταλισμό στο κομμουνισμό θα γινόταν αλλιώς, οτι πρώτα θα γινόταν η κατάχτηση της πολιτικής εξουσίας από τη διχτατωρία του προλεταριάτου κι έπειτα θα μετασχηματίζονταν η οικονομία.
Λοιπόν, το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού αποδυκνύει πως ο Μαρξ είτε ήταν λάθος, είτε εσκεμέννα παρουσίασε μια λάθος θεωρητική προσέγγιση για τη μετάβαση στο κομμουνισμό με σκοπό να διευκολύνει τη γρήγορη άνοδο του Κομμουνιστικού Κόμματος, δηλαδή είχε και εξουσιαστικά κίνητρα (όπως τον κατηγόρησε για αυτό και ο Μπακούνιν).
Το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού εμφανίστηκε με την εμφάνιση νέων τεχνολογιών που διευκόλυναν την ανάπτυξη κομμουνιστικής οικονομικής παραγωγής. Η ύπαρξη του καπιταλισμού καθόλου δεν εμπόδισε το άνθισμα του κινήματος και τη μετεξέλιξή του σε ένα απέραντο λιβάδι στα λουλούδια του οποίου βρίσκεις λογισμικό για κάθε ανάγκη. Πραγματικά, το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού αποδεικνύει περίτρανα πως η σκέψη του Μαρξ για τη μετάβαση από το καπιταλισμό στο κομμουνισμό διαμέσου πρώτα της πολιτικής επανάστασης δεν ισχύει: η επανάσταση θα είναι πρώτα οικονομική και έπειτα, ίσως δεκαετίες ή αιώνες μετά, πολιτική.
Αυτό σημαίνει πως πρέπει να κοιτάξουμε τη παρούσα κοινωνία με ανοιχτό μυαλό και να μην δεχόμαστε δογματικά τον Μαρξ. Έχουμε ήδη δει την προσπάθεια ενός κλάδου του προλεταριάτου, των προγραμματιστών, να αντικαταστήσουν τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής με κομμουνιστικές, και αυτή η προσπάθεια είναι ήδη πολύ πετυχημένη (βλ. πχ Debian GNU/Linux) αφού μέχρι και οι καπιταλιστές προσπαθούν να οικοιοποιηθούν μέρος των επιτευγμάτων της με το κίνημα του λογισμικού ανοιχτού κώδικα αλλά και την εφεύρεση νέων μορφών καπιταλιστικής εκμετάλλευσης όπως το crowdsourcing όπου εθελοντές δημιουργούν τα προϊόντα μιας επιχείρησης δίχως αμοιβή ή εργασιακή σχέση. Έχουμε δει επίσης και τη προσπάθεια ενός άλλου κλάδου του προλεταριάτου, των συγγραφέων, να κομμουνιστικοποιήσουν τη παραγωγή εγκυκλοπαιδειών και άλλων συγγραμάτων μέσω κομμουνών όπως η Wikipedia, το Wikibooks, και το Wikitravel. Μάλιστα όλα αυτά τα παραδείγματα αποδεικνύουν και την ανωτερότητα της κομμουνιστικής οικονομίας αφού μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα έχουν παραδώσει στην ανθρωπότητα τεράστια οικονομική παραγωγή και μάλιστα με μηδενικό κόστος αποξένωσης.
Τί θα φέρει το μέλλον; Αυτό εξαρτάται από την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Ήδη έχει εμφανιστεί η επόμενη τεχνολογική εξέλιξη που θα μπορούσε να επιταχύνει τη μετάβαση στο κομμουνισμό: οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές (3D printers), οι οποίοι μπορούν να κατασκευάσουν απτά αντικείμενα από πλαστικό σε οποιαδήποτε μορφή όπως πχ ποτήρια και τουβλάκια τύπου Lego. Αν οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές κάνουν μαζικά την εμφάνισή τους στα σπίτια του προλεταριάτου τότε σίγουρα θα χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία αντικειμένων με σχέσεις παραγωγής που θα είναι κομμουνιστικές ή εμπνευσμένες από το κομμουνισμό, πχ με την ελεύθερη προώθηση αρχείων σχεδιαγραμμάτων που θα χρησιμοποιεί ο εκτυπωτής για τη δημιουργία αντιγράφων του αντικειμένου του οποίου ο κώδικας βρίσκεται στο αρχείο.
Συντρόφισσες και σύντροφοι, αυτά αποδεικνύουν πως η ουσία της επανάστασης στα αρχικά της βήματα βρίσκεται στην κομμουνιστικοποίηση της οικονομικής παραγωγής και όχι στη κατάχτηση ή τη κατάργηση της πολιτικής εξουσίας, και αυτό το στάδιο μπορεί να κρατήσει δεκαετίες αν όχι εκατονταετίες. Οπότε, για την ώρα, η ένοπλη ή αντιδραστική κινηματική αντιπαράθεση με την οικονομική και πολιτική εξουσία της μπουρζουαζίας στη πραγματικότητα κάνει κακό στο προλεταριάτο αντί να το βοηθά. Η καταστροφή ιδιοκτησίας, η απαλλωτρίωση, το αντάρτικο πόλης, τα πολιτικά κόμματα που ονειρεύονται έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, και η φετιχοποίηση της βίας πρέπει να σταματήσουν. Ο καπιταλισμός δεν θα πέσει με τη πολιτική επανάσταση, αλλά με τη κομμουνιστικοποίηση της οικονομικής παραγωγής η οποία και σιγά-σιγά θα φέρει την οικονομική δύναμη στα χέρια του προλεταριάτου, που θα αναδειχθεί ως η νέα παραγωγική τάξη. Η μετατόπιση της οικονομικής παραγωγής σε κομμούνες ελεγχόμενες από την εργατική τάξη θα καταστά τη μπουρζουαζία μια τάξη δίχως λόγο ύπαρξης, η οποία είτε θα εκλείψει ειρηνικά είτε θα εξαναγκαστεί να παραδώσει τη κοινωνία στο προλεταριάτο όταν θα έρθει το στάδιο της πολιτικής επανάστασης. Μέχρι να έρθει αυτό όμως, ας επικεντρωθούμε στην οικονομική επανάσταση με τη δημιουργία υποδομών κάνοντας χρήση των νέων τεχνολογιών και copyleft αδειών χρήσης όπως το Creative Commons, το GPL, και το GFDL, και ας αφήσουμε στο παρελθόν επιτέλους τις αντιδραστικές πορείες δίχως νόημα που δεν καταφέρνουν τίποτε και τις πράξεις βίας που μας απομακρύνουν τη κοινωνία. Γιατί το ζουμί της επανάστασης βρίσκεται στις παραγωγικές σχέσεις της οικονομίας και όχι στη πολιτική τους έκφραση!
Με προλεταριακά σέβη,
Άννα Ν. Αθανασιάδη, 2011
Δείτε:
http://www.oekonux.org/texts/marketrelations.html#The%20Ideology%20of%20the%20Founders%20of%20Free%20Software
If one observes the history of two transitions in mode of production that one knows the best: from ancient slavery to feudalism, and from feudalism to capitalism, it appears clearly that the material conditions had unfolded in the midst of the old society. What is more, this development permitted that the new relations of production appeared, although in an embryonic form, by taking their place in the midst and at the side of the old dominant relations of production.
The development of the colonat, had under the Roman empire, in the 2d century, an important acceleration, but it had to do with an already-ancient phenomenon. In the 3d century, this mode of production, which established the economic basis of feudal relations between exploiters and exploited, had become a normal form of production on the great properties. The growth of capitalism in the midst of feudalism also took place during centuries. Since the 11th century, through the development of commerce, in particular in the north of Western Europe and in the Mediterranean, capitalism had become an economic reality in Flanders and in certain Italian cities. It took, however, above all, a mercantile form, but not uniquely: By the 12th century, "the arsenals of Venice constructed ships at a pace unknown till then." It was, nevertheless, not until the 16th and 17th century, in England and France, that the bourgeois, new masters of the economy, had the power to sever the feudal kings' heads, allowing them to expand their affairs more freely. When the bourgeoisie definitively conquered political power, it had for a long time already had the power to economically dominate society. The political revolution came at the end of the process of implantation of the economic base of a new system in the midst of the old society.
In the case of past transitions, Marx's theory is easily verified and comprehensible: Before the new society affirms its definitive domination, it has already effectively affirmed that of its material base, economic in the first place; this has blossomed in the midst of the old society.
...But, in the case of the accession to communism, it has to do with passing from a system of exploitation to a new society without classes or exploitation. For Marxists, the class that bears the new society, the proletariat, is the class that produces most of economic wealth, but it produces them according to relations of production that subordinate it. This class cannot engender new social relations of production in accord with its essential interests, the elimination of all exploitation, without destroying the political framework that reduces it to impotence. Contrary to revolutionary classes of the past, its political revolution does not come at the end of a process of economic implantation, but must, on the contrary, constitute the initial act permitting the transformation of the material conditions of production. When Marx spoke of the material conditions that have to mature under capitalism to permit the proletariat to introduce communist relations, it's not about the germs of these relations but fundamentally about a sufficient degree of development and deployment of the productive forces under capitalist relations of production.
That is, or has generally been, up to the present, the Marxist view of the question. On that level, it's also what JC reproduces in his text, at least when he writes: "I think that what characterizes the proletariat in comparison to the insurgent classes of pre-capitalist periods, is precisely its extreme weakness, the fact that it cannot support itself in the midst of capitalist society (contrary to the bourgeoisie under feudalism) by its own economic forces." I myself have always defended this position in the past. However, the new technological reality and the appearance of the world of free software, which was driven by it, weaken, in my opinion, this point of view. It is certain that the idea that germs of new relations of production of a non-market type, containing communist elements, could arise and "eternalize themselves," to use JC's term, in the midst of capitalism, contradicts a part, an aspect, of Marxist theory.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου