Γιατί ο σοσιαλισμός έχει αναγκαιότητα

Ο Γάλλος θεωρητικός Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος είναι εγωιστής και επιδιώκει το ιδιωτικό συμφέρον. Συγκεκριμένα γράφει: «Τα άτομα επιδιώκουν μόνο το προσωπικό συμφέρον, το οποίο κατά τη γνώμη τους ουδόλως συμπίπτει μα το κοινό τους συμφέρον». «Να είστε εγωιστές, ασχοληθείτε με το συμφέρον σας αν είναι δυνατόν έξυπνα και όλα θα πάνε προς το καλύτερο». «Για να είχε μια πιθανότητα να επιτύχει ο κομμουνισμός όπως τον συνέλαβε ο Μαρξ απαιτούνταν τουλάχιστον ένα πράγμα: Να πάψουν οι άνθρωποι να είναι εγωιστές και να θέσουν επιτέλους το γενικό συμφέρον πάνω από το ατομικό τους συμφέρον», («Ελευθεροτυπία, 3/5/200»).

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΠΠΟΣ

Προηγούμενο άρθρο

http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=1394

Ο Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ ουσιαστικά βγάζει το συμπέρασμα ότι ο Καρλ Μαρξ έκανε λάθος γιατί νόμιζε ότι οι άνθρωποι μπορούσαν να θέσουν το γενικό συμφέρον πάνω από το ατομικό και συμβουλεύει τους ανθρώπους να είναι εγωιστές και να ασχολούνται με το ατομικό τους συμφέρον.

Κατά συνέπεια θεωρεί το σοσιαλιστικό ιδεώδες ασυμβίβαστο με την ανθρώπινη φύση. Ο σοσιαλισμός αντιφάσκει με την εγωιστική φύση του ανθρώπου. Κάθε μελλοντική απόπειρα για θεμελίωση σοσιαλιστικών κοινωνιών είναι καταδικασμένη. Και τότε πρέπει να δεχτούμε ότι η κεφαλαιοκρατική, ατομιστική κοινωνία, είναι η τελευταία μορφή ανθρώπινης κοινωνίας.

Κατ’ αρχήν οι θέσεις αυτές του Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ μας πάνε πολύ πίσω στην ιστορική εξέλιξη. Μας πάνε πιο πίσω και από αυτόν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Ο Θουκυδίδης γράφει: «Εγώ νομίζω ότι μια πολιτεία εξυπηρετεί πιο πολύ το συμφέρον των πολιτών αν στο σύνολό της βρίσκεται σε ακμή, παρά αν ευτυχεί σ’ αυτή κάθε πολίτης, αλλά στο σύνολό της η ίδια δυστυχεί» (Θουκυδίδης, ιστορία 60, 2-3).

Ο Ευτύχης Μπιτσάκης θεωρεί την ανθρώπινη φύση, ψευδοέννοια. Γράφει συγκεκριμένα: «Η έννοια ανθρώπινη φύση δεν έχει θεωρητική αξία, δεν προσφέρει γνώση. Δεν έχει ευρετική αξία. Είναι ιδεολογική ψευδοέννοια» (περιοδικό ΟΥΤΟΠΙΑ, Νο1, σελ. 25).

Φαίνεται ότι η άποψη για την ανθρώπινη φύση είχε διατυπωθεί και στην εποχή του Καρλ Μαρξ. Γι’ αυτό ο Καρλ Μαρξ στην 6η θέση για το Φόιερμπαχ γράφει: «Ο Φόιερμπαχ ανάγει τη θρησκευτική ουσία, στην ανθρώπινη ουσάι. Μα η ουσία του ανθρώπου δεν είναι αφαίρεση που υπάρχει μέσα στο μεμονωμένο άτομο. Στην πραγματικότητά της είναι το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων» (Μαρξ Ενγκελς, Διαλεχτά έργα, τόμ. 2, σελ. 469, εκδ. Γνώσεις).

Αλλά πέρα απ’ όλα αυτά έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι η αντιγραφή βιολογικών χαρακτηριστικών είναι δυνατή, αλλά δεν συνεπάγεται ότι θα αντιγραφούν και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά.

Ο υλισμός διδάσκει ότι οι άνθρωποι είναι προϊόντα των συνθηκών και της αγωγής και ότι επομένως οι άνθρωποι που έχουν αλλάξει είναι προϊόντα άλλων συνθηκών και αλλαγμένης αγωγής.

Κατά συνέπεια ο χαρακτήρας του ανθρώπου καθορίζεται από τις κοινωνικές συνθήκες, τις οποίες επίσης αλλάζουν οι άνθρωποι. Ο ι αντικειμενικές συνθήκες θ’ αναγκάσουν υποχρεωτικά την εργατική τάξη και συνειδητοποιήσει την αποστολή τς και να αναπτύξει όλες εκείνες τις αρετές (οργανωτικότητα, πειθαρχεία, αποφασιστικότητα, αυταπάρνηση, περηφάνια) που είναι αναγκαίες για να προχωρήσει η κοινωνία προς τα μπροστά, προς τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό.

Έτσι μπορούμε να συμπεράνουμε: Δεν υπάρχει αναλλοίωτη ανθρώπινη φύση. Ο άνθρωπος μεταβάλλεται με την αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών Απέναντι στους κήρυκες του ατομικού συμφέροντος, υπάρχουν οι άνθρωποι του πνεύματος, οι επαναστάτες, τα μαρξιστικά κόμματα που αγωνίζονται και θυσιάζονται για την ανθρώπινη απελευθέρωση. Ο σοσιαλισμός αποτελεί αναγκαιότητα.

Κώστας Κάππος