Αλήθεια πως μπορούμε να δούμε και να συναντήσουμε το κομμουνισμό. Και δεν μιλάω για τον κομμουνισμό ως μια άπιαστη ουτοπία ή για την δυστοπία του σοβιετικού μπλοκ. Ιδιαιτέρα η τελευταία είχε τόση σχέση με τον κομμουνισμό όσο σχέση έχει με τα ιδεώδη του χριστιανισμού η εκκλησία, σε όλες τις εκδοχές.
Μιλάω για τον κομμουνισμό ως τάση ανατροπής και χειραφέτησης στο σήμερα. Τον κομμουνισμό ως ένα πραγματικό κίνημα που αίρει την καπιταλιστική πραγματικότητα. Και ως μια νέα- εντελώς καινούργια- μετακαπιταλιστική κοινωνική και οικονομική διάρθρωση της παγκόσμιας κοινωνίας, για ένα εντελώς νέο τρόπο παραγωγής, σκέψης, ζωής και ύπαρξης.
Για αυτό το λόγο προσεγγίζω το κομμουνισμό ως τρεις οντολογικές κατηγορίες που συναρθρώνονται χρονικά τόσο ως αυτόνομα πεδία αλλά και σε διαλεκτική αλληλοδιαπλοκή μεταξύ τους.
Καταρχήν ο κομμουνισμός ως τάση. Μια τάση που απορρέει από την σημερινή καπιταλιστική ανάπτυξη. Είναι απόρροια της ανάπτυξης και της κρίσης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.
Που από την μια εκφράζεται με ένα διαλεκτικά και οντολογικά αρνητικό τρόπο. Μιλάμε για τις στιγμές και τα πεδία της «ανάλωσης» του εμπορευματικού- θεαματικού κόσμου που παραμένει, παρά τη κρίση, η βάση του σύγχρονου καπιταλισμού. Τέτοιες στιγμές ήταν ο «Δεκέμβρης του 2008».
Παράλληλα τον κομμουνισμό ως τάση μπορούμε να τον συναντήσουμε με ένα θετικό τρόπο. Μέσα από την οικοδόμηση – με μερικό και αντιφατικό τρόπο- δομών της κοινωνίας των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών.
Χρησιμοποιώντας με ένα απελευθερωτικό- επαναστατικό τρόπο τα σύγχρονα μέσα παραγωγής και της νέας τεχνολογίας. Στην προοπτική της χειραφέτησης της γενικής διάνοιας από τους χρόνους της καπιταλιστικής αξιοποίησης.
Αυτή η θετική οπτική του κομμουνισμού ως τάση στην ολότητα του συσχετίζεται με τις εξελίξεις στο τομέα των νέων τεχνολογιών, της πληροφορικής, της ρομποτικής, του ελεύθερου λογισμικού, που οικοδομούν ένα νέο κόσμο στα σπλάχνα του παλαιού.
Σίγουρα υπάρχει ένα ανοικτό θεωρητικό θέμα αν αυτός ο κομμουνισμός μπορεί να χωρέσει στα θεωρητικά πλαίσια ενός ορθόδοξου Μαρξισμού. Μόνο που αυτό ελάχιστα επηρεάζει τις βιοπολιτικές ροές αυτού γνωσιοκρατικού κομμουνισμού. Εξίσου ανοικτό παραμένει το ζήτημα αν αυτός ο κομμουνισμός της άυλης παραγωγής μπορεί να εξαπλωθεί στο κόσμο της υλικής παραγωγής.
Προσωπική άποψη είναι πως σε μικροκλίμακα μπορεί. Το ζήτημα της άυλης αφθονίας και της υλικής σπανιότητας υφίσταται σε ένα βαθμό. Μόνο που αυτό ισχύει στο βαθμό που αφθονία και σπανιότητα τους ορίζουμε με βάση τις αξίες και τα ιδανικά του καταναλωτικού μας καπιταλισμού και όχι με τις αξίες και τα ιδανικά μιας αφθονίας που δίνει σημασία στις ανθρώπινες σχέσεις, στην συμμετοχή και στην ικανοποίηση των βασικών μας αναγκών και όχι στην κατοχή πληθώρας εμπορευμάτων, συχνά άχρηστων και περιττών.
Για αυτό το λόγο στην συνεταιριστική- αλληλέγγυα οικονομία μπορούμε να συναντήσουμε μορφές, πλευρές και εικόνες του κομμουνισμού ως τάση. Δίχως όμως να κάνουμε το λάθος να ταυτίζουμε τον κομμουνισμό ως τάση με τις δομές της αλληλέγγυας και αυτοδιαχειριζόμενης οικονομίας.
Όμως η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας από μια αριστερή διακυβέρνηση με βάση το συνεταιριστικό, αυτοδιαχειριζόμενο και αλληλέγγυο τομέα, κάτω από εργατικό – κοινωνικό έλεγχο θα δυναμώσει απίστευτα την θετική πλευρά του κομμουνισμού ως τάση. Ιδιαίτερα αν αυτή η αριστερή διακυβέρνηση προκύψει μέσα από μια γενικευμένη λαϊκή- εργατική εξέγερση που θα «αναλώσει» σε ένα γενικευμένο βαθμό τον εμπορευματικό μας κόσμο.
Ο στόχος της αριστεράς και δη της επαναστατικής αριστεράς είναι να δυναμώσει με όλους τους τρόπους τις δομές του κομμουνισμού ως τάση. Γιατί κατά αυτόν τον τρόπο θα ενισχύσει το δεύτερο πρόσωπο του κομμουνισμού, τον κομμουνισμό ως κίνημα.
Ο κομμουνισμός ως κίνημα θα στηρίζεται σε μαζικές ανοικτές διαδικασίες με τα ίδια τα μαχόμενα υποκείμενα να αναλαμβάνουν την εξουσία και την ευθύνη. Μόνο κατά αυτό τον τρόπο μπορεί να γίνει πράξη η απελευθέρωση της εργατικής τάξης είναι έργο αυτής της ίδιας της τάξης. Μόνο κατά αυτό τον τρόπο δεν πέφτουμε ή αναπαράγουμε τον υποκαταστισμό.
Τούτο δεν μηδενίζει τον ρόλο των συνειδητών επαναστατικών δυνάμεων, το ρόλο της επαναστατικής πρωτοπορίας. Απεναντίας συναρθρώνει μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο μαζικό κίνημα, την επαναστατική κομμουνιστική του πτέρυγα, το αντικαπιταλιστικό κίνημα των αριστερών οργανώσεων και κομμάτων και του επαναστατικού κομμουνιστικού κόμματος. Σχέση διαλεκτική πολυεπίπεδη και πολύμορφη. Σχέση όχι εύκολη μα αναγκαία για να περιγράψεις και να εκφράσεις τις μορφές και της εικόνες μιας μαχόμενης ενεργής καθολικότητας.
Για αυτό το λόγο και η εικόνα του κόμματος, του επαναστατικού κομμουνιστικού κόμματος δεν μπορεί να ταυτιστεί με την εικόνα του κόμματος νέου τύπου, του κόμματος των συνωμοτών επαγγελματιών επαναστατών.
Ένα σύγχρονο επαναστατικό κομμουνιστικό κόμμα πρέπει να είναι η μικρογραφία του κόσμου που θέλουμε να οικοδομήσουμε. Θα είναι το κόμμα των κομμουνιστών, θα είναι το κόμμα της κομμούνας. Αυτών που ψυχί και σώματι, οντολογικά, βιώνουν και ζουν τον κομμουνισμό. Ως τάση, ως κίνημα και ως τρόπο ζωής. Δύσκολο; ναι πολύ δύσκολο, μα και για αυτο το λόγο θα είναι ένα κόμμα ελαχίστων ανθρώπων, ένα κόμμα «αριστοκρατών» της επανάστασης και του κομμουνισμού.
Που όμως με την ζωή και την δράση τους θα επηρεάζουν καθοριστικά την πορεία και την ανάπτυξη αυτού του πολυμόρφου επαναστατικού κομμουνιστικού υποκειμένου. Που το ξαναλέμε θα συναρθρώνεται σε ένα μαχόμενο μαζικό κίνημα, την επαναστατική του τάση, το αντικαπιταλιστικό μέτωπο και το κόμμα-κομμούνα.
Με στόχο την επαναστατική καταστροφή του κράτους και της κοινωνίας του καπιταλισμού και του εμπορεύματος. Και την οικοδόμηση μιας επαναστατικής μεταβατικής κοινωνίας και κράτους. Στην οποία οι αντικειμενικές κομμουνιστικές τάσεις, καθώς και οι δομές μιας κοινωνίας των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών, απελευθερώνονται περαιτέρω από τα καπιταλιστικά- εμπορευματικά κατάλοιπα. Τσακίζοντας και τις όποιες εξουσιαστικές καπιταλιστικές και πατριαρχικές τάσεις. Αυτό δεν συνεπάγεται πως και με κοινοβουλευτικό δρόμο δεν μπορεί να υπάρξει μια αριστερή διακυβέρνηση. Γρήγορα όμως ή θα έρθει σε σύγκρουση με τις δομές και τις μορφές του καπιταλιστικού τρόπου ή θα ενσωματωθεί σε αυτές ή θα ανατραπεί.
Η συντριβή του καπιταλιστικού κράτους δεν οδηγεί άμεσα και αυτόματα στην υπέρβαση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και της κεφαλαιακής σχέσης. Σίγουρα αυτή η διαδικασία ανοίγει την μεταβατική φάση που μας οδηγεί στο κομουνισμό ως νέα κοινωνία.
Ο κομμουνισμός μια νέα κοινωνική οργάνωση προϋποθέτει μια παγκόσμια αταξική κοινωνία που δεν θα υπάρχουν προλετάριοι, γιατί όσο υπάρχουν προλετάριοι, θα υπάρχει και κεφάλαιο. Θα είναι η κοινωνία των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών και των ολοκληρωμένων ατομικών προσωπικοτήτων.
Αυτό σίγουρα δεν μπορεί να οικοδομηθεί ύστερα από την επανάσταση και την συντριβή της κρατικής καπιταλιστικής μηχανής. Η κρατικοποίηση, ακόμη και η συνεταιριστικοποίηση μαζί με την εργατική εξουσία θα δυναμώσουν και θα ενισχύσουν τον κομμουνισμό ως τάση και ως κίνημα-διαδικασία, μόνο που αυτό δεν συνιστά μετάβαση στον κομμουνισμό.
Για αυτό το λόγο θα ήταν λάθος αυτή η μεταβατική αντικαπιταλιστική κοινωνία να την ταυτίσουμε με το πρώτη φάση του κομμουνισμού, που έχει ονομαστεί σοσιαλισμός. Σίγουρα όπως είπαμε οι κομμουνιστικές τάσεις και δυνατότητες θα πρέπει να έχουν ισχυροποιεί, μα ακόμη δεν είναι κυρίαρχες, ιδιαίτερα αν αυτή η μεταβατική κοινωνία δεν έχει αποκτήσει ένα παγκόσμιο και ακρατικό χαρακτήρα.
Και σαφέστατα παράλληλα με τις δομές των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών θα συνυπάρχουν εργαζόμενοι που θα πουλούν την εργατική τους δύναμη στο κράτος, στους συνεταιρισμούς και γιατί όχι σε κάποιες ελεγχόμενες μορφές μικρής και μεσαίας ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Αυτό θα εξαρτηθεί από το βαθμό της παγκοσμιοποίησης της επαναστατικής διαδικασίας, της συνειδητοποίησης της εργαζόμενης πλειοψηφίας και της δυναμικής που θα έχουν αποκτήσει οι δομές της κοινωνίας των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών. Που θα πρέπει να τείνουν στην προοπτική της γενικευμένης κοινωνικής- και όχι απλώς εργατικής- αυτοδιαχείρισης.
Το να ονομάσεις αυτή την μεταβατική αντικαπιταλιστική κοινωνία «δικτατορία του προλεταριάτου», μάλλον είναι λειψό. Καθώς δεν περικλείει τις πολύμορφές και πολυεπιπεδες απελευθερωτικές διαδικασίες που θα πρέπει να τείνουν στην αυτοκατάργηση του προλεταριάτου και στην μετατροπή του σε ελεύθερο συνεταιρισμένο παραγωγό.
Η μορφές δε της γενικευμένης κομμουνιστικής αυτοδιαχείρισης δεν μπορούν παρά να χρησιμοποιούν δομές άμεσης και αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας των άμεσων παραγωγών. Δομές και διαδικασίες που θα συνδυάζουν το δημοκρατικά οργανωμένο πλάνο, την τοπικοποίηση και την αποκέντρωση και την παγκοσμιοποίηση.
Η νέα τεχνολογία, η σημερινή ανάπτυξη της νέας τεχνολογίας, πόσο μάλλον μια αυριανή εκτόξευση της ανάπτυξης τους, βοηθά σε ένα οριζόντιο επίπεδο να λειτουργήσει η άμεση δημοκρατία, Ακόμη και σήμερα μέσω Skype δυο χώροι δουλειάς, πχ δυο εργοστάσια, μπορούν την ίδια ώρα να κάνουν γενική συνέλευση και να αποφασίσουν απεργία. Η ένας πολιτικός φορέας να πραγματοποιήσει ένα συνέδριο δίχως αντιπροσώπους, σε πλήρη ολομέλεια των μελών.
Στην λογική της δημοκρατικά συγκροτημένης αυτοδιοίκησης των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών και των εργαζόμενων στους τόπους εργασίας και διαμονής. Δηλαδή όλα θα περνάνε από τα κάτω προς τα πάνω, από το τοπικό στο περιφερειακό και μετα στο παγκόσμιο. Και αυτή η διαδικασία με την βοήθεια και της νέας τεχνολογίας μπορεί να γίνει πολύ εύκολη και απλή στην λειτουργία της, εξασφαλίζοντας την άμεση συμμετοχή των πάντων και όχι την δια αντιπροσώπων εξουσιοδότηση.
Επίσης είναι λογικό μια τέτοια μεταβατική κοινωνική διάρθρωση να έχει τον κίνδυνο να πισωγυρίσει στην καπιταλιστική κοινωνία. Απόρροια των αδυναμιών των δομών της κοινωνίας των συνεταιρισμένων παραγωγών να επικαθορίσουν τις εξελίξεις και την δυναμική της κομμουνιστικοποίησης.
Αυτό θα εξαρτηθεί από τρεις αλληλο-διαπλεκόμενους παράγοντες. 1)Από το πόσο θα αλληλο-συσχετιστούν οι δομές της κοινωνίας των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών με την γενική διάνοια, τις νέες τεχνολογίες και τα αναπτυγμένα μέσα παραγωγής. 2) από το πόσο συνειδητά η παραγωγή είναι έργο και προϊόν των εργαζόμενων και άρα οι τελευταίοι μέσα από την διαδικασία της γενικευμένης κοινωνικής αυτοδιαχείρισης νιώθουν πως αυτοί έχουν την πραγματική και ουσιαστική εξουσία 3)Από το πόσο γενικευμένη και παγκοσμιοποιημένη θα είναι η κομμουνιστικοποίηση.
Σίγουρα βρισκόμαστε πολύ μακριά από το στάδιο της ανάπτυξης ενός δυνατού κομμουνιστικού κινήματος. Χρέος μας είναι να δυναμώσουμε και να οικοδομήσουμε αυτές τις μορφές αγώνα που θα ενισχύσει το κομουνισμό ως τάση. Και αυτό θα συμβεί αν δουλέψουμε πάνω στην προοπτική οικοδόμησης αυτού του πολυμόρφου επαναστατικού κομμουνιστικού κόμματος- αντικαπιταλιστικού μετώπου και ενός νικηφόρου μαζικού κινήματος των εργαζόμενων και των συμμάχων τους.
Μεταβατική φάση σε αυτή την διαδικασία είναι οι συγκρότηση ενός μαζικού, δυνατού και δημοκρατικά συγκροτημένου ενιαίου εργατικού μετώπου, μιας ισχυρής ΑΝΤΑΡΣΥΑ και την μετεξέλιξη του ΝΑΡ σε κομμουνιστική οργάνωση.
Όπως και να το κάνουμε σύντροφοι και φίλοι έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας… και νομίζω πως έχουμε αργήσει….
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου