Κλεισμένοι στον εαυτό μας, αποκομμένοι από τα ιδεολογικά πολιτιστικά ρεύματα της εποχής μας ζούμε σ’ έναν ιδεολογικό κόσμο. Κάνουμε όμως τους έξυπνους. Επίθεση στους άλλους, από «επαναστατικές θέσεις» και ειρωνεία. Όμως η στάση μας αυτή δεν είναι ένδειξη δύναμης, αλλά ανεπάρκειας… Άνοιγμα στην κοινωνία και άνοιγμα προς τις άλλες δυνάμεις της Αριστεράς. Αλλ’ αυτό προϋποθέτει στρατηγική και η στρατηγική προϋποθέτει θεωρία. Επειδή η πολιτική πάντα προϋποθέτει τη φιλοσοφία και αναδραστικά ασκεί μια φιλοσοφική λειτουργία. Παραθέτω δύο «τσιτάτα». «Η φιλοσοφία είναι εις το έπακρον εχθρική στο αφηρημένο και επιστρέφει στο συγκεκριμένο. Η φιλοσοφία μέσα στη γενικότητά της εγκλείει όλον τον πλούτο του ειδικού» (Ιδεαλιστής Χέγκελ, στον οποίο αφιερώνει στο καινούργιο τεύχος της η Ουτοπία). «Η νόηση προχωρεί από το ατομικό στο ειδικό και στο γενικό, και από εκεί επιστρέφει στο συγκεκριμένο, κατακτώντας το ως νοημένο συγκεκριμένο» (Μαρξ). Θα καταφέρουμε να ενώσουμε διαλεκτικά τη θεωρία με την πράξη, τη στρατηγική με την τακτική; Διαβάστε ακόμα: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Επαναστατικοφανής βερμπαλισμός
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΚΛΟΓΩΝ
Έγιναν και οι εκλογές! Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ συγκέντρωσε έναν αριθμό ψήφων ελαφρώς κατώτερο από το άθροισμα των συνιστωσών της. Γιατί λοιπόν ο λόγος της δεν βρήκε σημαντική ανταπόκριση στις πιο ευαίσθητες έστω δυνάμεις της κοινωνίας; Η συζήτηση άρχισε και το γεγονός αυτό είναι θετικό. Ποιο είναι όμως το κύριο χαρακτηριστικό των περισσότερων ως τώρα παρεμβάσεων; Συχνά σωστές διαπιστώσεις στα επιμέρους, κριτική «από αριστερά» και στο τι πρέπει να γίνει και ο συνήθης επαναστατικοφανής βερμπαλισμός. Στις περισσότερες περιπτώσεις στις οποίες αναφέρομαι, αναπαράγεται η διαχρονική αντίφαση της αριστερής πολιτικής σκέψης στη χώρα μας, σκέψη που κινείται σε δυο μη τεμνόμενα επίπεδα: στο εμπειρικό, και σε ένα αφηρημένο, γενικόλογο, και στην περίπτωσή μας επαναστατικοφανή «θεωρητικό» λόγο. Αλλά, παραφράζοντας τον Καντ, θα επαναλάμβανα το γνωστό: η πράξη χωρίς τη θεωρία είναι τυφλή. Η θεωρία χωρίς την πράξη, είναι κενή! Ποια είναι η βασική αιτία της πολυδιάσπασης και της καχεξίας και των τριών συνιστωσών της ελληνικής Αριστεράς; Η έλλειψη στρατηγικής.
Η διάρρηξη της διαλεκτικής ενότητας στρατηγικής και τακτικής. Το ΚΚΕ, αντί να αντιμετωπίσει τη σημερινή πραγματικότητα, γύρισε πίσω 70 χρόνια. Ο ΣΥΝ, ιδιόμορφο αριστερό – ριζοσπαστικό κόμμα, είναι στην ουσία άθροισμα δυο τάσεων, εκ των οποίων η μία, έστω και αν δεν το ομολογεί ρητά, αποβλέπει στη συγκυβέρνηση με το σοσιαλδημοκρατικό – νεοφιλελεύθερο ΠΑΣΟΚ. Οι αριστερές συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ επιχειρούν να υπερβούν τη συγκρουσιακή κατάσταση, χωρίς μέχρι αυτή τη στιγμή να φαίνεται ορατή η στροφή προς τα αριστερά. Και το ΝΑΡ; (Δεν θα αναφερθώ στις υπόλοιπες δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς για ευνόητους λόγους). Λοιπόν το ΝΑΡ: μια άγχρωμη, άοσμη, άτολμη απόφαση της Πολιτικής Επιτροπής, που δεν έθεσε καν τα βασικά ερωτήματα που θα αφορούσαν στο γεγονός της στασιμότητάς του. Το γεγονός ότι το ΝΑΡ διέψευσε τις ελπίδες που είχε γεννήσει πριν 20 χρόνια η πρώτη, από αριστερά, μεγάλη διάσπαση του ΚΚΕ. Λοιπόν, ανεπαρκής η απόφαση του καθοδηγητικού οργάνου. Ορισμένες θετικές, κριτικές παρεμβάσεις. Και προπαντός: η επανεμφάνιση ενός αριστερού σεκταρισμού, που βλέπει σαν δεξιά μετατόπιση οποιαδήποτε απόπειρα κοινής δράσης και συνεργασίας της κατακερματισμένης σε πλήθος οργανώσεων και «γκρουπούσκουλων» εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Σύμφωνα με την εκτίμηση οκτώ μελών της ΠΕ (βλ. http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=6729&mode=thread&order=0&thold=0 ) «η ΑΝΤΑΡΣΥΑ έγινε το όχημα μιας συνολικής μετατόπισης της πολιτικής και της φυσιογνωμίας του ΝΑΡ, εγκατάλειψη των πιο προωθημένων πολιτικών και θεωρητικών στοιχείων που μας ξεχώρισαν» κλπ. Στο ίδιο κλίμα κινείται και το κείμενο παραίτησης των τεσσάρων μελών του γραφείου της ΠΕ. Κατά τους υπογράφοντες, «το ζητούμενο δεν είναι να ενωθούν τα θραύσματα της υπάρχουσας Αριστεράς», αλλά να δημιουργηθεί ένα επαναστατικό ρεύμα κλπ. Στόχος η ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΕ ΠΡΑΞΗ
Αθεμελίωτες επικρίσεις περί «παναριστεράς» (ποιος το ΝΑΡ έχει μιλήσει υπέρ μιας παναριστεράς;), η οποία προβάλλεται ως θετικό, με αποτέλεσμα «η συζήτηση για την ενότητα της Αριστεράς να έχει αντικαταστήσει την ενότητα της τάξης». Μεγάλα λόγια, κούφιος βερμπαλισμός. Αλλά ποιος μιλάει για ενότητα; Το πρόβλημα είναι η κοινή δράση, η συνεργασία με βάση επιμέρους θέσεις απέναντι στην καπιταλιστική βαρβαρότητα, και προοπτικά, μέσα από την κοινή δράση, τις συνεργασίες, τις θεωρητικές συγκλίσεις, να υπάρξει η υπέρβαση με την αυτοδιάλυση και τη δημιουργία ενός κόμματος επαναστατικού και δημοκρατικού.
Έπρεπε λοιπόν να μη συγκροτηθεί η ΑΝΤΑΡΣΥΑ; Και το ΝΑΡ, άσπιλο μέσα στην επαναστατική του καθαρότητα, θα συνέπαιρνε τις μάζες! Που ζούμε; Έστω! Τι προτείνουν λοιπόν οι εξ αριστερών επικριτές; «Είναι ώρα για μια πραγματική επαναστατική απάντηση στην κρίση (…) η ώρα της εξέγερσης και της πράξης» κλπ. Ζούμε λοιπόν σε προεπαναστατική περίοδο και δεν το πήραμε είδηση; Θα περίμενε κανείς κάποια συγκεκριμένη ανάλυση «της συγκεκριμένης κατάστασης» που θα συνέβαλε στο άνοιγμα της συζήτησης για την ανύπαρκτη στρατηγική του ΝΑΡ. Αντί γι’ αυτό, ο πάγιος βερμπαλισμός, κατανοητός για τους δεκαοκτάρηδες, αλλά θλιβερός όταν καλύπτει το χώρο της αναιμικής επαναστατικής θεωρίας.
Υποστήριξα λοιπόν ότι το ΝΑΡ, όπως και οι άλλες συνιστώσες της Αριστεράς, δεν έχει επεξεργαστεί μια στρατηγική διεξόδου, υπέρβασης και πορείας προς το σοσιαλισμό (ας αφήσουμε για την ώρα τον κομμουνισμό, ας μην είμαστε τόσο βιαστικοί). Τι έπρεπε λοιπόν να έχει κάνει αυτά τα 20 χρόνια το ΝΑΡ, ή έστω να έχει επιχειρήσει να κάνει, με αφετηρία δύο θέσεις: ότι ο καπιταλισμός απειλεί πλέον την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας και ότι, κατά συνέπεια, ο σοσιαλισμός αποτελεί όρο για την επιβίωσή της.
Πρώτον, να επιχειρήσει μια ερμηνεία της κατάρρευσης του σοσιαλιστικού στρατοπέδου. Έγινε μια πρώτη προσπάθεια σε σωστή κατεύθυνση με αφορμή το 2ο Συνέδριο. Έκτοτε το θέμα εγκαταλείφθηκε. Ουσιαστικά αγνοήθηκαν και δεν αξιοποιήθηκαν κείμενα της Διαλεκτικής, της Ουτοπίας, βιβλία όπως του Κάππου, του Ρούση, το δικό μου Φάντασμα κλπ. Αλλά η Αριστερά δεν έχει μέλλον αν δεν ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς της με το παρελθόν. Και το «ξεκαθάρισμα» δεν θα αφορά μόνο πρακτικά προβλήματα και κομματικές διατριβές. Το πρόβλημα πρέπει να τεθεί και στο φιλοσοφικό – ανθρωπολογικό επίπεδο. Δηλαδή, πρέπει να αντιμετωπισθεί το ερώτημα αν η ανθρώπινη φύση είναι συμβατή με το σοσιαλισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι στο πρώτο τεύχος της Ουτοπίας, πριν 17 χρόνια, υπάρχει άρθρο με αυτό τον τίτλο. Ποιος ασχολήθηκε με αυτό το θέμα, που από άλλες πλευρές αντιμετωπίστηκε στα Γονίδια του Μέλλοντος, βιβλίο που επίσης αγνοήθηκε από τις οργανώσεις όχι όμως και από το αναγνωστικό κοινό;
Δεύτερο, συγκεκριμένη μελέτη του χαρακτήρα, της δυναμικής και της καταστροφικής πορείας του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού. Έγινε μια πρώτη απόπειρα, προτάθηκε η έννοια του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, και μείναμε με την έννοια, την οποία επαναλαμβάνουμε χωρίς να τη συγκεκριμενοποιούμε.
Τρίτο, η κατάσταση της εργατικής τάξης, του εργατικού και του κομμουνιστικού κινήματος. Θεωρούμε τους εαυτούς μας περίπου εκπρόσωπους της εργατικής τάξης, την οποίαν δεν γνωρίζουμε: τις συνθήκες εργασίας, τον τρόπο ζωής, την ιδεολογία, την κουλτούρα, τη διαδικασία ενσωμάτωσης, την τάση άρσης της ιδεολογικής αλλοτρίωσής της κλπ. Πότε απασχόλησαν αυτά τα ερωτήματα το ΝΑΡ, στα σοβαρά; Προφανώς υπάρχουν επιμέρους επεξεργασίες, αλλά αυτό αρκεί;
Τέταρτο, συνολικά η ελληνική κοινωνία γίνεται όλο και περισσότερο συντηρητική; Το ερώτημα είναι μονοδιάστατο, και οι οικονομίστικες ερμηνείες δεν αρκούν. Εκτός από την τάση μικροαστικοποίησης σημαντικού μέρους των κατοίκων των πόλεων και της αγροτιάς, ποιος είναι ο ρόλος του σύμφυτου με την αστική κοινωνία χυδαίου υλισμού και ατομισμού, ο ρόλος της διάρρηξης των κοινωνικών σχέσεων, ο αποχαυνωτικός ρόλος των ΜΜΕ κλπ.; Ο Μαρξ αποκαλούσε τους συμπατριώτες του «λαό προβάτων». Εμείς προς τα πού οδεύουμε; Και τι κάνουμε;
Πέμπτο, τι είδους σοσιαλισμό σκιαγραφούμε; Όχι «αυτόν που γνωρίσαμε»! Σύμφωνοι! Αλλά μέσα από ποιους δρόμους; Και: εργατική δημοκρατία ή δικτατορία του προλεταριάτου; Και πώς θα επιτευχθεί η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, και η διαλεκτική κεντρικού σχεδιασμού και αποκέντρωσης; Και πώς το κόμμα και το κράτος δεν θα αυτονομηθούν για μια ακόμη φορά από την κοινωνία, με τις γνωστές συνέπειες; Και τέλος: τι θα γίνει με την περίφημη «απεριόριστη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων;». Οι φυσικοί πόροι εξαντλούνται. Πώς θα υπάρξει λοιπόν η δυνατότητα για ένα βιώσιμο μεταβολισμό ανθρώπου – φύσης; Αυτά τα κεφαλαιώδη ερωτήματα πόσο μας έχουν απασχολήσει; Το πολύ ως «οικολογικά»!
Εκτο και, κατ’ ανάγκην τελευταίο, έχουμε συγκεκριμένη στρατηγική απάντηση στο πρόβλημα της ΕΕ; Το σύνθημα: «Ευρώπη των Λαών», είναι αφηρημένο. Δεν συγκεκριμενοποιεί τους δρόμους μέσα από τους οποίους η «Ευρώπη των πολυεθνικών» θα μετασχηματισθεί σε «Ευρώπη των Λαών». Το ΝΑΡ (όπως και το ΚΚΕ) υποστηρίζει τη θέση: Έξω από την ΕΕ. Η θέση φαίνεται επαναστατική, αλλά δεν πείθει: πώς μπορεί μια χώρα να είναι βιώσιμη έξω από το μόρφωμα της διεθνοποιημένης καπιταλιστικής Ευρώπης; Μήπως στο γεγονός της ενωμένης Ευρώπης του κεφαλαίου, πρέπει να αντιπαρατεθεί η προοπτική της διεθνοποίησης του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος με στρατηγικό στόχο τις Ενωμένες Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες της Ευρώπης; Όσο επαναλαμβάνουμε: έξω από την ΕΕ, δεν πείθουμε. Ιδού λοιπόν άλλο ένα ερώτημα ανοικτό. Ιδού η Ρόδος!
Επιχείρησα ως εδώ να επισημάνω ορισμένες από τις αδυναμίες του ΝΑΡ. Το ΝΑΡ όπως σημείωσα, δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες που είχε γεννήσει η δημιουργία του. Όμως, σε καταστροφικούς καιρούς, το ΝΑΡ επιβίωσε, και θα μπορέσει να παίξει θετικό ρόλο στην ανασυγκρότηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς, στο βαθμό που θα πραγματοποιήσει μια εσωτερική υπέρβαση προς δυο κατευθύνσεις: τη θεωρητική ανεπάρκεια και την οργανωτική χαλαρότητα αφενός, και αφετέρου το ξεπέρασμα του επαναστατικοφανούς αριστερισμού.
Σημειώνω ορισμένες από τις αιτίες της σημερινής κατάστασης του ΝΑΡ. Γιατί φύγαμε από το ΚΚΕ; Οι περισσότεροι λόγω διαφωνίας με τη δεξιά στροφή του. Ωστόσο, διαπαιδαγωγημένοι στο πλέγμα σεκταρισμού – οπορτουνισμού, διατήρησαν λιγότερο ή περισσότερο την πρώτη πλευρά της αντίφασης.
Με τη δημιουργία του ΝΑΡ δεν άνοιξε μια πλατιά, δημοκρατική συζήτηση για τις αιτίες της αποχώρησης και για το μέλλον του εγχειρήματος. Οι διαφορές και οι αντιθέσεις δεν δημοσιοποιήθηκαν και δεν συζητήθηκαν. Συνέπεια: αποχωρήσεις, απογοητεύσεις, διαδικασία συρρίκνωσης αντί για ανάπτυξη. Η εκλογική στασιμότητα είναι ένας δείκτης της κατάστασης.
Οργανωτική χαλαρότητα: τα προβλήματα ελάχιστα συζητήθηκαν, όπως και οι πρακτικοί στόχοι, το περιεχόμενο της οργάνωσης. Οργανωτικός απολογισμός και απολογισμός δραστηριότητας κατά κανόνα δεν υπήρξαν. Προχωρούσαμε χωρίς απολογισμό: χωρίς συνολικά να ξέρουμε πόσοι είμαστε, τι κάνουμε και που πηγαίνουμε.
Η έλλειψη στρατηγικής, η θεωρητική ένδεια και η απουσία εσωτερικής ιδεολογικής ζωής, μαζί με την οργανωτική χαλαρότητα, διευκόλυναν την εμφάνιση ενός ιδεολογικού χάους όπου το «μοντέρνο» και το μετα-μοντέρνο θεωρήθηκαν, λόγω της θεωρητικής ανεπάρκειας, ως το αντίδοτο στην έκπτωτη μορφή του μαρξισμού, που τα μέλη του ΝΑΡ είχαν βιώσει στο ΚΚΕ. Ο αριστερισμός ήταν ένας από τους στείρους καρπούς αυτής της διαδικασίας.
Απόρριψη, από πολλούς, του μαρξισμού, του ζωντανού μαζί με το νεκρό μέρος του. Αναζήτηση διεξόδου στα μικροαστικά δήθεν αριστερά ιδεολογήματα. Άνοιγμα χωρίς μέλλον, από τη μία. Κλείσιμο ιδεολογικό από την άλλη. Και η συνακόλουθη ανεπάρκεια ταυτίζεται και ταυτίστηκε από πολλούς είτε με την επαναστατική καθαρότητα, είτε με τη δήθεν ανανέωση της θεωρίας.
Αδιαφορία για τη θεωρία και τον πολιτισμό
ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΕ ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Ας δούμε τι έγινε πρακτικά επί 20 χρόνια στο χώρο της θεωρίας. Με μια λέξη θα έλεγα, παρά τις άφθονες θεωρητικούρες: αδιαφορία για τη θεωρία και τον πολιτισμό. Πάρτε το ΠΡΙΝ: πολλά χρήσιμα και ενδιαφέροντα άρθρα σχολιασμού και κριτικής της τρέχουσας πραγματικότητας. Θεωρία, περίπου μηδέν! Πολιτισμός ισχνός και αναιμικός. Και όμως το Πριν θα μπορούσε να είναι μια ωραία εφημερίδα, αν είχε επιχειρήσει να ανοιχτεί στον κόσμο των ανθρώπων της θεωρίας και του πολιτισμού. Υπάρχει, επί 17 χρόνια, ένα περιοδικό «θεωρίας και πολιτισμού» η Ουτοπία. Πόσα μέλη του ΝΑΡ τη διαβάζουν; Δεν μπορώ να ξέρω, ξέρω όμως ότι από τους γνωστούς μου μόνον 24 είναι συνδρομητές, από τους οποίους μόνον ο Δ. Δεσύλλας είχε πληρώσει φέτος τη συνδρομή του.
Υπάρχουν ή υπήρχαν και άλλα περιοδικά της Αριστεράς: Αντί, Πολίτης, Διάπλους κλπ. Πόσοι του ΝΑΡ τα παρακολουθούσαν; Κατά τον αείμνηστο Φαράκο, «όποιος διαβάζει Αντί δεν πάει καλά» (έτσι με αντιμετώπισε μπροστά στον Φλωράκη, πριν «ανανεωθεί»). Μήπως το πνεύμα του Φαράκου επιζεί στις γραμμές μας; Η Ουτοπία έχει πραγματοποιήσει αυτά τα χρόνια από 50 διεθνή και πανελλήνια συνέδρια. Παρουσία των γνωστών μου Ναραίων: μηδενική. Στο Συμπόσιο για τον Βάρναλη ήταν παρών ο Ρίζος και στη μεγάλη συγκέντρωση εναντίον των βομβαρδισμών της Γιουγκοσλαβίας είδα με ευχάριστη έκπληξη τρία γνωστά στελέχη του ΝΑΡ: είχαν έρθει να με πείσουν να μετάσχω στο ψηφοδέλτιο για τις τότε εκλογές!
Στην Αθήνα γίνονται πλήθος ενδιαφέρουσες πολιτικές, επιστημονικές, θεωρητικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Τις παρακολουθώ όποτε μπορώ. Παρουσία του ΝΑΡ: μηδέν. Επί χρόνια γίνονταν τα Σεμινάρια της Ουτοπίας. Τα λαλίστατα (και συμπαθή) φυντάνια της νεολαίας μας δεν καταδέχτηκαν να πάρουν μέρος. Φαίνεται ότι οι λέξεις, ρήξη, ανατροπή, επανάσταση, γενικά η πολιτικολογία αποτελεί το επαρκές ιδεολογικό οπλοστάσιο. Γιατί όμως οι νέοι μας γενικά δεν ενδιαφέρονται για τη θεωρία; Τι έκανε αυτά τα χρόνια η «καθοδήγηση» για να ανοίξει ο θεωρητικός διάλογος; Η υπόγεια αίθουσα της οδού Πατησίων μπορούσε να είχε αποτελέσει κυψέλη πολιτισμού. Ήταν πάντα σκοτεινή και αραχνιασμένη. Κάποτε η καθοδήγηση σκέφτηκε να περάσει από το μηδέν στο άπειρο: να φτιάξει σχολή. Αντέδρασαν οι μετανεωτερικοί, ανανεωτικοί, δογματικοί εν τω αντιδογματισμώ και τη σύγχυσή τους. Δεν έγινε τίποτα!
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ – ΤΑΚΤΙΚΗ
Άνοιγμα σε κοινωνία και Αριστερά
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΩΝ
Κλεισμένοι στον εαυτό μας, αποκομμένοι από τα ιδεολογικά πολιτιστικά ρεύματα της εποχής μας ζούμε σ’ έναν ιδεολογικό κόσμο. Κάνουμε όμως τους έξυπνους. Επίθεση στους άλλους, από «επαναστατικές θέσεις» και ειρωνεία. Όμως η στάση μας αυτή δεν είναι ένδειξη δύναμης, αλλά ανεπάρκειας. Τρία παραδείγματα από την κριτική στον ΣΥΝ – ΣΥΡΙΖΑ, από το Πριν:»Ο ΣΥΝ παραπέμπει σε εικόνα ποδοσφαιρικής ομάδας», «ΣΥΡΙΖΑ, τετέλεσται»! «Όποιος πατάει σε δυο βάρκες, βουλιάζει» (τίτλοι άρθρων του Πριν). Και μετά τις προφητείες, η διαστρέβλωση: «Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάποιες προγραμματικές θέσεις που αν τις αποδεχόταν το ΠΑΣΟΚ ευχαρίστως θα συνεργαζόμασταν μαζί του». Αυτά υποτίθεται τα δήλωσε στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ. Αν όμως θέλετε να δείτε τι δήλωσε, διαβάστε το στην Αριστερά (19 Ιουνίου). Από πού πήρε τις πληροφορίες του ο συντάκτης του άρθρου; Από το Ριζοσπάστη; Και ένα παράδειγμα από το χώρο της «θεωρίας». Έκανα προ καιρού μια διάλεξη στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, προσκαλεσμένος από τη νεολαία του ΝΑΡ. Διαβάστε στο Πριν την ανταπόκριση και πέστε μου αν καταλάβατε για ποιο πράγμα μίλησα και τι είπα.
Ας τελειώνουμε (επιτέλους!). Το ΝΑΡ επιβίωσε σε χαλεπούς καιρούς. Αλλά ακόμα στο χώρο του «οι νεκροί βαραίνουν σαν βραχνάς στα μυαλά των ζωντανών» (Μαρξ). Αλλά αν το ΝΑΡ κατορθώσει να υπερβεί τον εαυτό του, τόσο την αρνητική κληρονομιά της ΚΝΕ (κλειστή παρέα, έπαρση, σεκταρισμό), όσο και τις σημερινές τάσεις «ανανέωσης» τότε θα μπορέσει να παίξει ένα θετικό ρόλο στην ανασυγκρότηση της κατακερματισμένης εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Και όταν, με τον καιρό ο χώρος αυτός αποκτήσει μετρήσιμο πολιτικό βάρος, θα μπορεί να συνεργάζεται με άλλους χώρους της Αριστεράς χωρίς να κινδυνεύει να χάσει την «επαναστατική καθαρότητα». Ας θυμίσω για τους «σκληρούς, τρία «τσιτάτα». «Να υποστηρίξετε τους φιλελεύθερους και να ετοιμάζετε το σκοινί για να τους κρεμάσετε» (Μαρξ, πολύ άγριος ο γενειοφόρος πρόγονος). «Να συνεργαστούμε σε ένα, σε δύο σημεία, με ανθρώπους που θα μας αφήσουν στην πορεία» (Λένιν, οπορτουνιστής, οπαδός της επάρατης Παναριστεράς). «Να συνεργαστούμε με τους ρεφορμιστές» (Γκράμσι, ορθώς δεν τον χωνεύει η ηγεσία του ΚΚΕ).
Άνοιγμα στην κοινωνία και άνοιγμα προς τις άλλες δυνάμεις της Αριστεράς. Αλλ’ αυτό προϋποθέτει στρατηγική και η στρατηγική προϋποθέτει θεωρία. Επειδή η πολιτική πάντα προϋποθέτει τη φιλοσοφία και αναδραστικά ασκεί μια φιλοσοφική λειτουργία. Θα τελειώσω λοιπόν με δύο ακόμα «τσιτάτα». «Η φιλοσοφία είναι εις το έπακρον εχθρική στο αφηρημένο και επιστρέφει στο συγκεκριμένο. Η φιλοσοφία μέσα στη γενικότητά της εγκλείει όλον τον πλούτο του ειδικού» (Ιδεαλιστής Χέγκελ, στον οποίο αφιερώνει στο καινούργιο τεύχος της η Ουτοπία). «Η νόηση προχωρεί από το ατομικό στο ειδικό και στο γενικό, και από εκεί επιστρέφει στο συγκεκριμένο, κατακτώντας το ως νοημένο συγκεκριμένο» (Μαρξ). Θα καταφέρουμε να ενώσουμε διαλεκτικά τη θεωρία με την πράξη, τη στρατηγική με την τακτική;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου