Αρχική δημοσίευση New Left Review 62
(Απρ. 2010)
Μτφρ.: Radical Desire
Ο όρος “κρίση” έπαιξε κεντρικό ρόλο σε πολλές εθνικές
πολιτικές συζητήσεις κατά την δεκαετία του 1970, αν και οι ορισμοί του
παρουσίασαν μεγάλες διαφοροποιήσεις. Προς τα τέλη του αιώνα είχε σε μεγάλο
βαθμό αντικατασταθεί από έναν άλλο, πιο αισιόδοξο όρο, “παγκοσμιοποίηση”.[1] Από το 2008 όμως, ο τόνος ξαναέγινε
σκοτεινός, και η έννοια της “κρίσης” ξαναήλθε στην επιφάνεια απότομα. Αλλά η χρήση
της παραμένει όσο χαλαρή ήταν πάντοτε. Τα ερωτήματα του πώς να οριστεί μια
κρίση και πώς να εξηγηθούν οι απαρχές της έχουν ξαναέλθει στο προσκήνιο.
Κατά την ύστερη δεκαετία του 1960 και την πρώιμη
περίοδο της δεκατείας του 1970, τόσο ο ηγεμονικός κύκλος όσο και ο γενικότερος
οικονομικός κύκλος του σύγχρονου παγκόσμιου συστήματος εισήλθαν σε φάση
παρακμής. Η περίοδος από το 1945 έως το 1970 περίπου —που οι Γάλλοι σωστά
μνημονεύουν ως les trentes glorieuses— σηματοδότησε την κλιμάκωση
της ηγεμονίας των ΗΠΑ και συνέπεσε επίσης με την πιο διευρυμένη ανοδική Α φάση
Kondratieff που γνώρισε ποτέ η καπιταλιστική οικονομία. Οι καθοδικές τάσεις
ήταν εντελώς φυσιολογικές, όχι μόνο με την έννοια ότι όλα τα συστήματα έχουν
κυκλικούς ρυθμούς —έτσι ζουν, και έτσι αντιμετωπίζουν τις αναπόφευκτες
διακυμάνσεις των λειτουργιών τους— αλλά επίσης εξαιτίας του πώς λειτούργησε ο
καπιταλισμός ως παγκόσμιο σύστημα. Υπάρχουν δύο ζητήματα-κλειδιά εδώ: το πώς οι
παραγωγοί εξασφαλίζουν κέρδος· και το πώς τα κράτη εγγυώνται την παγκόσμια τάξη
μέσα στην οποία οι παραγωγοί μπορούν να κερδοφορήσουν. Ας πάρουμε το κάθε ένα
με τη σειρά.